1. Kabayan Rondha
|
M
|
ulabukane desa
Sukamaju kuwi mujudake desa sing ayem tentrem ora ana wong colong jupuk nanging
saiki wis beda karo dhek biyen, mulane dianakake rondha.
|
Nalika wengi iku Kabayan nuju oleh ayahan
jaga rondha ana ing desane, nanging dhasar Kabayan wong ora betah melek dheweke
wiwit sore wis turu ana paturone.
Thong,thong,
thong, theronthong, thong, ...
“Lho iki wis jam sepuluh bengi ,Kang
Kabayan kok durung tangi, kamangka dheweke tugas rondha.Sing padha jaga wis
kenthong”
Gemi terus mlebu menyang kamar
paturone Kabayan. Weruh Kabayan isih turu age-age digugah.
“Kang, tangi...Iki wis jam sepuluh.”
“Ah..”
Kabayan ngolet.
“Kowe
rak arep rondha ta Kang?”
“Rondha
ngendi?”
“E...ya
ana desane dhewe ta.”
“Ora
penting.”
“Ora
penting piye ? kanggo jaga keamanan desa ta.”
“Males,
ah.”
“Ya,
yen Kakang ora gelem, aku mulih wae.”
“Mulih
nyang ngendi?”
“Menyang
ngomahe Abah.Isin aku duwe bojo mbeler rondha”
“Adhuh,
aku ora mbeler Mi, nanging aku lagi kesel.”
“Kesel
ngapa?”
“Kesel
ya kesel.”
“Kakehan
alasan, yen ora gelem jaga aku wegah masak lho.”
“Adhuh
aja ngono Mi, Ya aku dak mangkat jaga.”
“Tenan?”
“”Ya,
iya ...” Kabayan age-age tangi saka paturone lan nata sarunge.Yen diancam ora
dimasakke, Kabayan tobat ngencit.Ora ana alesan selak.Ayahan rondha pancen ora
kena ditinggalake, kajaba ana alesan sing gumathok, upamane lara utawa ana
kawigaten penting.
Saiki
gelem ora gelem Kabayan mangkat jaga menyang pos rondha. Kahanan Ing jaba katon peteng mung kena sorote
lintang-lintang ing akasa. Swasana sepi katambah rasa adhem rumesep ing balung.
Kabayan saya ngencengi sarunge . Ora let suwe pos rondha wis katon.
Bareng
tekan panggonan pos rondha dheweke mlebu weruh kancane telu.
“Wah
wis komplit ta?”
“Ya,wong
papat wae masa ana sing ora teka.”Wangsulane Tarjo.
“Bener
Kang awake dhewe wong papat iki kudu kompak.”Omonge Soleh.
“Ya,
cocok.”Panyaute Mamad.
“Kelompoke
dhewe iki ,pancen dhek emben aku sing milih kowe wong telu kuwi, nalika gawe
kelompok.”Kandhane Tarjo.
“Pilihanmu
pas, ora milih mung asal-asalan wae.” Omonge Mamad.”Yen ora milih sing padha
atine bisa njalari ora sregep mangkat.”
“Bener
Mad, awake dhewe nate krungu paribasan aja milih kucing ana njero karung.”
Kabayan genti omong.
“Pancene
ana apa?”Pitakone Tarjo.
“Ya,milih
kucing ana njero karung kuwi rugi, iki pengalaman wingi, aku tuku kucing ana
njero karung. Kucinge telu gedhe-gedhe, jebul gudhigen kabeh.”
“Hu...”Kabeh
padha ngguyu krungu omongane Kabayan.
Ora
dirasa pandom jame wis obah mubeng nuduhake jam sewelas. Tarjo terus nabuh
kenthongan.Thong, theronthong, thong.... thong thong .Swasana kampung tambah
sepi.
“Saiki
ayo padha mubeng desa dhisik!”Pangajake Tarjo marang kancane telu kuwi.
“Ayo”,
wangsulane Kabayan.
Wong
papat kuwi terus padha ngubengi desa, sajake kabeh swasanane aman. Nalika padha
mubeng ora lali padha nggawa kenthongan lan ditabuh.
|
“Thong,
theronthong, thong.... thong thong”, swarane kenthongan mecah sepining wengi.
“Ayo, tangi-tangi...! “ omongane
Tarjo.
“Sing waspada...waspada..”
Wong papat sing padha rondha kuwi
terus padha mubeng kaping papat lan ora nemokake kacubriyan apa-apa, dheweke
padha percaya manawa kahanan ing kampunge tentrem temenan.
Bareng kahanane tentrem wong papat
kuwi terus padha bali menyang pos rondha. Katone wong papat kuwi padha
kadhemen. Kabayan kudhungan sarunge, semono uga kanca-kancane.
“Adat saben wayah ngene iki ana sing
ngirim wedang lan panganan anget. Nanging nganti tekan seprene durung ana.
Kabayan wis kethal –kethil mripate amarga krasa ngantuk.
“Adat saben wayah ngene iki Pak Kades
ngirim wedang karo panganan. Nanging becike ora usah diarep-arep” Omongane
Tarjo aweh panglipur.
“Mbok manawa lali utawa
keturon.”Sambunge Mamad.
“Bisa uga ana perlu liya.” Bacute
Soleh.
“Ya, ditunggu wae mbok manawa iki
mengko ana sing mrene.”Kandhane Tarjo.
“Ya,
kudu sabar.” Omongane Soleh.
Dumadakan
Kabayan noleh Tarjo terus takon.”Mas Tarjo mau dodolan bakso,ta?”
“Ya, kuwi rak pakaryanku, ana apa ta?”
“Ya,
mbok manawa...” Kabayan ora mbacutake.
“Mbok
manawa piye?”
“O,
aku ngerti Mas.”kandhane Soleh.”Kang Kabayan arep takon mbok ,manawa ana
turahan bakso.Yen ana rak ya lumayan, bisa kanggo ngengeti weteng sing adhem
iki.”
“Ya,
bener Mas Tarjo.Isih ana turahan ora?” Saiki genti Mamad sing omong.
“Wadhuh,
wis entek sore mau. Nanging ngomong-omong ana crita sing nyenengake.”
“Apa
sing nyenengake,Mas?”Pitakone Kabayan.
“Aku,
mau rak dodolan ana prapatan.”
“Terus.”
“Dumadakan
ana sopir andhong lima teka marani aku.”
“Lha
padha ngapa?”Pitakone Kabayan.
“Apa
arep menthungi kowe?”Pitakone Soleh.
“Ya
ora.”
“Lha
terus padha ngapa?”Pitakone Mamad sajak sumelang.
“Sajake
dheweke padha ngelih, terus mborong baksoku.Ha...ha...ha.”.
“Heh...”Kabayan
lan kancane loro padha mesem nimpali guyonane MasTarjo karo kukur-kukur sirah.
Sajake
guyonane Mas Tarjo bisa nglungakake rasa ngantuke kancane. Lan nalika kuwi ana
pawongan kongkonane Pak Kades teka nggawa wedang kopi nganggo termos.
“Kula
nuwun” uluk salame Ujang kongkonane Pak Kades.
“Mangga.”
Wangsulane wong papat bareng.
“Iki
kiriman saka Bu Lurah.”
“Matur
nuwun Jang.” Wangsulane Tarjo sing dadi pengarepe.
“Ya,
padha-padha. Mung mengko yen mulih mampira dhisik ana daleme Pak Kades.”
“Ana
apa Jang?”
“Ya
, tulung balekna termose karo gelase!”
“O.
Iya.”
“Wis
ngono wae aku dak mulih.”
Ujang
terus ninggalake papan kuwi, bali mulih menyang ngomahe juragane. Sabanjure
wong papat kuwi padha ngombe kopi kanthi seneng , saora-orane bisa kanggo
ngurangi rasa ngantuke. Lan ngilangi rasa adhem ing wanci wengi kuwi.
Bareng
wis padha ngombe kopi panas , wong papat kuwi terus mubeng desa maneh nganti
ping pindho. Nalika mubeng sing kaping telu Kabayan sing kudhungan sarung ana
pojok pos rondha wis ngantuk maneh. Sajake kopine ora bisa ngilangi rasa ngantuke.
Soleh
weruh Kabayan sing theklak-thekluk age-age Tarjo ngaruh-aruhi Kabayan.
“Kabayan,
piye kowe kuwi? Lagi wae ngombe kopi,malah turu.”
“Ayo..Kang.
Aja ngisin-isini sing ngirim kopi. Aruhe Mamad.
Sajake
Kabayan wis ora maelu omongane kancane telu kuwi, dheweke tetep nerusake
turune. Dumadakan Mas Tarjo Duwe gagasan.
Soleh
sing tumindak dhisik. Dheweke wiwit nggoyag-hoyagake awake Kabayan.
“He,
katimbang turu luwih becik nembang.”
“Ya,
Kabayan , bener kuwi, sithik edhing karo sing ngirim kopi.”Omongane Tarjo.
“Aku
duwe panemu.”Tembunge Mamad.
”Kepiye,Mad
?,Pitakone Tarjo.
“Ngganggo
cara sing ampuh.”
“Kepiye?”
“Ngene
wae , slomot wae nganggo udut, Mas Tarjo. Mesthi dheweke mbengok.”
“Bener,
kuwi cara sing pener.”
”Ya,
cocok. Ayo dicoba Mad.”Sambunge Soleh.
Gunemane
wong telu kuwi mesthi wae gawe tangine Kabayan.
“E.
Aja dislomot udut, aku mesthi tangi,”omongane Kabayan karo ngusapi mripate lan
terus melek amba.
“Lha
ngono, mangsa kancane dha melek kok turu dhewe.” Kandhane Soleh. “Iki tak
buwang rokoku ora sida kanggo nylomot kowe.”
Mas
Tarjo mesem, amarga pancen kanggo ngagar-agari Kabayan wae supaya tangi.
“Lha
ngono, iki jenenge gotong royong sing becik.”Kandhane Tarjo.
“Kowe
kuwi pancen padha ora setya marang kanca.”Omonge Kabayan.
“Lha
ngapa?”Pitakone Mas Tarjo.
“Ngertia ya , aku lagi penak-penake ngimpi, lha kok
malah dikongkon tangi . Wah bubar ngimpiku...”
“Lha
ngimpi apa, Kabayan?”pitakone Soleh.
“Ngimpi
sing aneh.”
“Yen
ngono aku dicritani!”
“Sabar
dhisik, isih ana kopine ora?”
“Isih,
paling paling kari sagelas.”
“Ya,
ora apa-apa.”
“Iki
kopine.” Omongane Tarjo karo ngulungake kopi sagelas.
“Kosik
, ngombe dhisik supaya lambeku ora garing. Lagi aku bisa nyritakake impenku”
“Ngene,
kanca-kanca. Sajrone ngimpi dumadakan aku rumangsa ana salah sawijining kamar
rumah sakit jiwa.”
“Hmm,
medeni. Rumah sakit jiwa kuwi rak enggone wong edan,”Sambunge Mamad.
“Ya,
pancen. Embuh kepiye, aku ana kono kuwi lagi turu ana ngamben. Lan aku lagi wae
dipriksa Pak Mantri.”
“Terus,
?” Pitakone Mamad kebak cubriya.
“Wektu
kuwi aku ngulati polatane Pak Mantri mung mrengut wae . Aku terus nyoba takon .
Pak, Bapak nembe susah, ta?”
“Ngapa
kowe takon kaya mengkono?”
“Amargi
Pak Mantri ketingal nglokro lan remen ngalamun.”
“Arep
ngalamaun apa ora kuwi dudu urusanmu, Kabayan.”
“Kula
ngertos, Pak Mantri mrengut amargi mboten diaruh-aruhi perawat ingkang
naminipun Mirah, ta?”
“Aja
sok ngerti, Kabayan.”
“Leres
, Pak Mantri mboten purun ditulungi?”
“Apa?”
“Kula
gadhah cara ingkang jitu.Supados Bapak diaruh-aruhi malih si Mirah niku.”
”Tenane,lho?
Piye carane” Pitakone Pak Mantri kebak cubriya.
“Caranipun
gampil Pak.”
“Piye?”
“Bapak
saged niru kula?”
“Niru
kepiye?”
“Bapak
saget nirokaken kados kula ngaten menika.”
“Wah,
kowe kuwi ana-ana wae.”
“Pak
Mantri ethok-ethok dados tiyang edan.”
“Terus?”
“Manawi
ngaten , mesthi badhe pikantuk kawigaten saking mbak Mirah kapara dipun tuweni
terus.”
“Ya,
mesthi wae aku digatekne, amarga aku dadi edan kaya kowe kuwi, Ngendikane Pak
Mantri.
Sanalika
kuwi Mas Tarjo lan kanca-kancane padha ngguyu krungu critane Kabayan kuwi mau.
Sawise
crita Kabayan ngantuk maneh. Weruh kahanan kaya ngono kuwi Mas Tarjo karo
kancane padha rundhingan.
“Pancen
critane Kabayan kuwi mau apik, nanging ana sing luwih apik maneh . Kepiye
carane supaya Kabayan kuwi ora ngantuk.” Kandhane Mas Tarjo.
“Aku
usul, kepiye yen Kang Kabayan dikongkon nembang?” Usule Mamad.
“Ya,
kanthi mengkono Kabayan ora bakal
ngantuk.”Omongane Soleh.
“Bener,Kabayan
kudu nembang.” Mas Tarjo sarujuk.
“Ayo,
Kang Kabayan, usul kuwi apik, “Sambunge Soleh.
“Ayo
ndang wiwit Kang.”
“Nembang
apa?.”
“Apa-apa
kena.”
Kabayan
terus nembang nanging tembange wektu kuwi mung saukara dibolan baleni, ya
amarga ngantuk.
“Dhing, dhang dhing..
Dhing, dhang dhing..
Dhing, dhang dhing..
“Lho piye Kang, endi bacute?”Pitakone Soleh.
Kabayan
terus nembang maneh.
Manuk ceguk nyegur kali
Kaline cethek iline santer
Thenguk-thenguk ngombe kopi
Kopine entek turune angler.
Keprungu
tembange Kabayan kuwi , kancane padha ngguyu.
“Uwis
tembangku ya mung ngono kuwi.”
“Lha
sing dawa apa ora ana?”Takone Soleh.
“Sing
dawa lali, ora gawa cathetan.”
“Ya
wis yen ngono , saiki melek wae.”
Sawetara
padha meneng, ora ana swara apa-apa. Kabayan turu maneh. Weruh kahanan kaya
mengkono kuwi Tarjo nemokake akal. Dheweke bengok-bengok supaya Kabayan krungu.
“He,
Ujang teka maneh, saiki nggawa gedhang goreng. Gedhange anget ayo padha
dipangan” Tarjo ngomong ngono kuwi dibolan baleni pamrihe supaya Kabayan
krungu.
Sawetara
Ujang bengak bengok Kabayan krungu lamat-lamat.
“Endi..?
Endi gedhang goreng? Aku dingengehi!”
Bareng
weruh Kabayan tangi amarga omongane wong telu kuwi. Dheweke padha ngguyu
maneh.”Ha...ha...ha.”
“Ngapa
dha ngguyu?” Pitakone Kabayan karo noleh ngiwa nengen nggoleki gedhang goreng
sing dikarepake.
“Endi,
gedhang gorenge Mas Tarjo?”
“Isih
ana nguwit, durung digoreng.”
“Ha...ha...ha.”
Saiki
Kabayan wis ora ngantuk maneh amarga wancine wis esuk. Sabanjure sing jaga padha mulih menyang ngomahe dhewe-dhewe.kabayan
uga terus bali menyang ngomahe. Tarjo ora lali nyangking termos wadhah kopi
arep diulihake menyang daleme pak Kades.
2.Kabayan Dadi Hakim
|
U
|
dakara jam enem
esuk Kabayan durung tangi saka paturone. Gemi
Eteung wis tangi saka jam setengah lima nggarap gawean sabendinane
.Wiwit saka nyapu , ngresiki omah, isah-isah piring lan ngumbahi sandhangan .
“Huh, Kang Kabayan ,mung gawe mangkel
wae, Wis wayah ngene durung tangi. Aku kudu nggugah saiki.”Pikirane Gemi.
“He...Kang...Kang
Kabayan. Cepet tangi ! wis awan iki.”Ngomongangne Gemi karo Nggoyag-hoyag awake
bojone.
Nanging
Kabayan tetep angler turune. Gemi nggoyag-hoyag awake bojone maneh. Lan ora let
suwe bojone tangi.
“Ayo
tangi..Kang iki wis awan.!”
“Hm..ah...”Kabayan
ngolet lan wiwit melek.
“Ana
apa Mi?” Pitakone Kabayan gumun.
“Kakang
ki kepiye ta? Wis awan kok ora age-age tangi?”
“Lha
piye ta,Mi.? Aku kesel.”
“Aja
ngono, Kang ,kuwi ora becik!”
“Apane
sing ora apik?”
“E,
Kakang ethok-ethok ora ngerti. Kandhane wong-wong kae yen tangi esuk-esuk
gampang rejekine.”
“Tenane
,Mi?’
“Iya,tenan.”
“Wah,
yen kanggoku ngono kuwi salah.”
“Lho
kok salah? wong-wong ngakoni penemu kuwi. Sapa wae sing tangi esuk terus
siap-siap kerja, bakal gampang rejekine.”
“Ah..aku
ora percaya. Aku duwe pengalaman liya nalika tangi esuk-esuk.
“Kakang
nate ngalami apa?”
“Seminggu
kepungkur, nalika kowe wis menyang pasar, ana sing nggugah aku esuk-esuk. Lha
terus apa sing kadadean?”
“Lha
apa?”
“E,
jebul sing nggugah si Babah Ho Liang.”
“Lha
terus ngapa?”
“Dheweke
teka nagih utang. Mulane tangi esuk kuwi ora tansah nggawa berkah.”
“Kuwi
rak mung ngepasi wae, nalika awake dhewe tangi esuk ora mesthi ditagih utang.”
“Ya,
bener, nanging tangi esuk kuwi ora mesthi gampang rejekine.”
“Nanging
wong sing tangi esuk kuwi luwih siaga mapak rejeki kanthi nyambut gawe. Ya wis
, saiki becike Kakang dang adus lan
ngewangi aku nata omah.”
“Beres,
mesthi dak ewangi,”Ngomonge Kabayan karo tangi rada males. Kabayan alon-alon
menyang mburi, adus. Sanajan males nanging tetep adus katimbang rame karo
bojone.
|
Kajaba
saka kuwi yen wis dandan rapi dheweke bakal arep sarapan sing wis dicepakake
bojone.Dadine dheweke kudu latihan njaga omongane supaya ing wektu-wektu
ngepasi sarapan ora padudon karo bojone, mengko mundhak ora oleh sarapan.
Sawise
sarapan Kabayan oleh pawarta saka petugas Desa Sukamaju manawa dheweke dipilih
dadi hakim desa. Mesthi wae prekara kuwi ndadekake dheweke dadi sawijining
pawongan sing kinurmatan. Pak Kades milih dheweke dadi hakim desa supaya
ngrampungi prekara. Dene Tarjo diangkat dadi jaksa penuntut.
Mesthi
wae ketetepane Pak Kades dadi gumune wong sadesa. Nanging pranyata Pak Kades
duwe alesan sing gumathok, ngangkat Kabayan dadi hakim desa.
Miturut
Pak Kades, ana saperangan prekara sing perlu dirampungake. Yen digawa menyang
pengadilan prekarane mung cilik utawa remeh. Mulane Pak Kades ngangkat Kabayan
karo Mas Tarjo kanggo ngewangi ngrampungake perkara sing cilik-cilik kuwi. Pak
Carik, juru tulis, lan kepala keamanan lagi lara. Apa salahe manawa ngangkat
Kabayan karo Tarjo dadi hakim lan jeksa? Lan Prekarane dudu prekara sing gedhe,
lan manehe wong loro kuwi wong sing jujur.
Muga-muga
wong sakloron kuwi bisa tumindak adil. Maune Kabayan arep wegah nampa pakaryan
iki. Nanging amarga Pak Kades terus nesek sajak meksa , mulane dheweke gelem
diangkat dadi hakim sawetara.
Sidhang
sepisanan bakal diwiwiti. Kaleksanane dienekake ana bale desa. Papan kanggo
hakim, papan ginugat,lan papan jeksa wis dicepakake kanthi becik. Warga masyarakat
sing ora repot padha nonton kadadean sing langka kuwi. Kabayan dadi hakim.
Wong
loro sing ditudhuh nyolong pitik karo endhok wis teka. Sing nyolong endhok si
Safari, dene sing nyolong pitik si Dadang. Pak Kades age-age mbukak sidhang,
nalika kuwi wektune udakara jam sepuluh.
“Para
sedulur, dina iki awake dhewe bakal ngrampungi saperangan perkara sing kelakon.
Wis kapilih pinangka hakim , Kabayan. Lan minangka jeksa penuntut Mas Tarjo.
Nanging kanggo jeksa pembela ora sah nganggo.Kena apa aku milih wong loro
iki?amarga saperangan punggawa desa lara lan repot urusan liyane. Dadi aku
nyoba nunjuk wong loro iki. Muga-muga kabeh katetepane iki mengko bisa ditampa
para warga masyarakat kanthi becik.”
“Tanggap
wacana saka Pak Kades wis diaturake mulane mangga sidhang diwiwiti!”Ngendikane
salah sijine wakile Pak Kades.
“Inggih,
sidhang badhe kula wiwiti.”Ature Mas tarjo sing minangka jaksa penuntut.
“Kabayan,E
kleru... Pak Hakim,”Tembunge Tarjo rada gugup.
“Mas
Tarja,,E..aku ya kleru...Sedulur Penuntut. Mangga,” Omonge Kabayan.
“Ngene
Pak Hakim, Wektu iki ana maling loro sing kecekel tangan...”
“Apa?
Tangane kecekel?”
“Karepku
kecekel nalika lagi nyolong.”
“O.
Ngono..Ya terus.”
“Bapak
Hakim, maling loro iki jenenge Safari karo Dadang. Wong loro iki isih kagolong
remaja.”
“Ya,
terus..”
“wong
loro iki nyolong endhok karo pitik.Safari nyolong limang kilogram endhok pitik
ana tokone Babah Ho Liang. Dene Dadang nyolong pitik jago cacah lima saka
ngomahe Kang Togar.”
“Sabanjure?”
“Aku
nuntut supaya sakarone oleh paukuman sing jumbuh karo sing wis ditindakake, Pak
Hakim.”
“Karepe
ukuman sing jumbuh kuwi piye?”
“Ya
paukuman sing adil.”
“Upamane
marang sing nyolong endhok, terus diwehi endhok lan sing nyolong pitik terus
kon nggawa pitike, ngono piye?”
“Ora
ngono Pak Hakim.Ya diwenehi ukuman”
“Ya.Apa
sakarone wis kabukten nyolong endhok lan pitik?”
“Ya,
genah cetha. Kajaba sing duwe omah dhewe, saksine akeh.”
“”Ya,
yen kabeh wis cetha aku njaluk wektu kanggo mikir dhisik.”
“Pirang
menit?”
“Udakara
seprapat jam.”
|
“Ya,
yen mengkono sidhang dilereni seprapat jam.”Ature wakile Pak Kades.
Wong-wong
padha nunggu kanthi dheg-dhegan. Kira-kira apa ketetepane Hakim Kabayan?.
Sawise
seprapat jam sidhang dilerene,wong-wong sing padha nunggu wis cukup
dheg-dhegane wakil Kades wiwit ngomong.
“Sawise
wektu leren wis cukup, mula mangga sidhang dibacutake !”
“Ya,
nanging sadurunge aku netepake paukuman, aku njaluk pangapura mbok manawa ketetepan iki mengko beda karo
sing liyane. Sawise nggatekake kabeh kanthi cetha, wusanane saiki tekan
sawijining katetepan.”
Kabeh
wong sing ana kono padha kami tenggengen ngulati Kabayan ana kursi hakime.
“Wis
cetha wong loro iki salah, lan akeh saksi sing padha weruh, mulane aku nibakake
paukuman supaya dheweke dadi kapok .”
“Katetepan
hakim yakuwi, safari sing wis nyolong endhok pitik gunggung limang kilogram dikunjara
suwene telung sasi. Dene Dadang sing wis nyolong pitik jago cacah lima dikunjara
suwene rong sasi. Mulane...”
Durung
wae Hakim rampung olehe ngomong, wis diprotes para kadakwa, mligine Safari.
“Aku
protes, Pak Hakim. Ukumane ora adil. Bapak Hakim nibani paukuman aku telung
sasi. Lan marang Dadang mung rong sasi.Kena apa ora rong sasi wae?”
“Aku
duwe alesan dhewe.”
“Apa
alesane ,Pak hakim?”
“Ngene,
endhok kuwi isih bisa netes. Lan ngetokake kuthuk.”
“Kok
ngono?” Safari nguyak.
“Iya,
amarga endhok kuwi isih dawa lelakone. Isih bisa netes dadi kuthuk, sawise
kuthuk isih bisa dadi jago utawa babon sing gunggunge luwih saka jago lima.”
“Lha,
terus yen pitik jago?”
“Uripe
pitik jago sadhela wae wis rampung. Yen ora dibeleh ,ya terus tuwa dadi mati.”
“Dadi?”
“Lelakone
jago luwih cupet katimbang lelakone endhok. Dadine endhok kuwi, luwih aji
katimbang pitik jago.
“Nanging
jago lima luwih larang katimbang endhok limang kilo. Iki ora adil.”
“Saiki
pikiren kaya sing dak kandhakake mau ngarep. Endhok limang kila kuwi bisa dadi
jago sing gunggunge akeh banget. Lha rak dadi luwih aji endhoke katimbang
jagone.”
“Wah
ora adil.” Safari nggrundel.
“Iki
wis ketetepan Hakim, ora bisa diganggu gugat.”
Wong-wong
sing padha nonton padha gumun lan kami tenggengen ngulati omongane Kabayan sing
lancar lan kebak kawibawan kuwi.
Dadang
mung guya-guyu mesam mesem amarga wektu paukumane luwih sedhela.
Dumadakan
wakil Pak Kades ngadeg lan ngomong.”nyuwun pangapunten Pak Hakim, aku ora bisa
ngunjara dheweke ana papan pakunjaran.”
“Lho,
kenging menapa?”
“Arep
dikunjara ana ngendi ,lha wong pakunjarane wae ora ana? Kene iki rak dudu
lembaga pemasyarakatan, ananging kantor desa.”
“Ya,
yen ngono ukumane apa ya?” Kabayan demoki bathuke pratandha dheweke bingung.
“Hakim
ora kena bingung!” Panyindhire pawongan sing ana kono.”Yen bingung aja dadi
hakim!”
“Hakime
diganti wae.”
Krungu
sindhiran kuwi Kabayan terus wiwit ngomong.
“Ya,
pancen kene kuwi ora kaya ana ing pengadilan negeri, amarga karepe pengadilan
kene kuwi mung menehi pengajaran walaka. Paukuman kunjara dibatalake amarga ora
ana panggonane. Lan pinangka gantine, kadakwa kudu nindakake gotong royong
kerja bakti. Kanggo Dadang rong sasi kerja bakti dene Safari telung sasi kerja
bakti.
“Kerja
bakti apa?” Pitakone Safari.
“Kerja
bakti ngresiki bale desa iki saben dina.”
“Lha
terus sing ngawasi?”
“Mesthi
wae petugas keamanan.”
“Bagus,
paukuman sing aweh pengajaran.”
Nanging
ana uga sing ora marem.
“Ukuman
kok entheng kaya ngono.”
“Bisa
–bisa sesuk nglakoni maneh , amarga ukumane mung entheng”
“Nanging
iki rak mung ukuman pengajaran ta, kanca?”
Kabeh
sing padha ana kono terus bisa nampa kanthi seneng. Sawise sidhang rampung
Kabayan oleh atur panuwun saka Pak Kades. Sabanjure padha mulih menynag omahe
dhewe-dhewe.
Dina
candhake ana perkara maneh sing kudu dirampungake. Nalika samana perkarane
yakuwi tuntutan saka Pak Barno marang Pak Pardi.Mulane Kabayan lan Tarjo
nyambut gawe maneh dadi hakim lan jeksa. Sakarone padha miwiti sidhang sing di
tekani pawongan sing gunggunge luwih akeh katimbang sing wis kepungkur.
“Bapak
Hakim, Sedulur Pardi sing ana ngarepan iki dituntut dening Sedulur Barna.”
“Apa
tuntutane?”
“Tuntutane
rada aneh.”
“Apa
anehe?”
“Tuntutane
perkara pangimpen.”
“Coba
terangna!”
“Bapak
Hakim, Sedulur Barna iki ing sawijining wengi ngimpi ketamon Sedulur Pardi.
“Terus.”
“Wektu
kuwi, sedulur Pardi lagi butuh modhal kanggo usaha cilik-cilikan. Pardi nyilih
dhuwit gunggung limang yuta kanthi janji bakal diulihake sawise limang sasi.”
“Sabanjure?”
“Sawise
tangi, impene kuwi dicathet karo Sedulur Barna.”
“Iya,terus.”
“Limang
sasi candhake Sedulur Barna nagih utang Pardi.”
“Iya
bener, terus?”
“Sedulur
Pardi wegah nyaur, amarga ora rumangsa utang.”
“Bener,
iya. Terus piye?”
“Sedulur
Barna nesu amarga utang kuwi ora dicicil babar pisan. Lan dheweke nglapuarake
perkara iki menyang pengadilan desa.”
“O,
ngono, Apik tenan iki, nyenengake perkarane. Lan karampungane uga kudu
nyenengake. Ya yen ngono aku njaluk wektu limalas menit kanggo golek jawaban.”
“Sidhang
dilereni limalas menit.”Ngendikane Wakile Pak Lurah.
Pawongan
sing ana kono kabeh padha gumun, geneya perkara kaya ngono digawa menyang
pengadilan desa. Kabayan sajake bingung ngadhepi perkara kuwi. Maune Kabayan
ngelus elus bathuke, bareng suwe -suwe sendhen ana kursi Hakim . Kabayan sajake
turu. Weruh kahanan kaya ngono kuwi kabeh wong sing ana kono padha bingung,
kepiye bisane ngrampungi sawijining perkara kanthi turu. Apa ketemu nalar?
Kabeh padha nunggu kanthi sabar.
|
Wis
luwih saka seprapat jam , nanging Kabayan durung tangi.Wong-wong isih padha
sabar ngenteni tangine Kabayan. Sawise rada sawetara katon wong –wong padha
rame ,age –age Wakile Pak Lurah nyedhaki kursi hakim alon-alon, karepe arep nggugah Kabayan sing
lagi turu angler. Dumadakan Kabayan jenggelek tangi njejegake awake. Dheweke tangi saka turune
lan saiki wis eling temenan.
Dhisikane
Kabayan njupuk banyu putih ana gelas sing wis dicepakake. Sabanjure Kabayan
nyruput banyu putih kuwi. Katon polatane dadi padhang sanalika.
“Nyuwun
ngapunten para sedulur.Aku keturon sawetara.”
“Kena
apa Bapak Hakim ora mikirake ngrampungi perkara malah turu?”Protese Mas Tarjo
sing dadi Jeksa Penuntut.
“Sejatine
aku turu ora sembarangan turu.”
“Lha
terus ngapa?”
“Lha
ya , nggoleki jawabane ana sajerone pangimpen.”
“Lho,
apa bisa,?”
“Lho,
pancen kudu ngono carane.”
“Wah,
Bapak Hakim aja guyon?”
“Iki
ora guyon. Jawabane wis ketemu sajrone pangimpen.”
“Wah...”
“Ngene
cethane. Para sedulur, lagi wae aku turu. Sajrone turu aku ngimpi, sanajan mung
sadhela.”
“Terus?”
“Sajrone
ngimpi aku weruh Sedulur Pardi.”
“Sedulur
Pardi ngapa?”
“Aku
weruh kanthi cetha Pardi teka ngomahe Sedulur Barna.”
“Lha
terus?”
“Pranyata
Sedulur Pardi teka ngomahe Sedulur Barna kuwi mau nggawa dhuwit gunggunge
limang yuta , aku weruh diwenehake marang Sedulur Barna. Sedulur Barna nampa
dhuwit mau kanthi seneng lan terus ngaturake panuwun, iki aku weruh dhewe.”
“Lha
terus katetepane?”
“Mesthi
wae utange Sedulur Pardi menyang Sedulur
Barna wis lunas. Ora ana utang piutang maneh.”
“Ora
bisa ,Bapak Hakim.utang kok dibayar liwat ngimpi?”
“Genea
ora bisa?”
“Ora
ana aturan ngono kuwi.”
“Mau
ngarep dikandhakake manawa Sedulur Barna ngimpi ngutangi dhuwit limang yuta
marang Sedulur Pardi. Lan aku mau wis weruh dhewe sajrone pangimpen manawa
Sedulur Pardi wis mbalekake utange. Dadi cethane Utange wis dilunasi.”
“Ah...”
“Para
sedulur, mikira. Barna ngutangi Pardi mung sajrone pangimpen, mulane nyaure uga
ana sajrone pangimpen wae. Cetha.?”
“Ha...ha...ha..”
“Lan
supaya perkara iki ora kebacut dawa mulane saiki aku njaluk Sedulur Barna
njaluk pangapura marang Sedulur Pardi.”
Pak
Barna rumangsa isin amarga pokal gawene nggawa Pardi menyang pengadilan desa. Dheweke
terus nyedhaki Pardi njaluk ngapura.
Sawise
Sidhang perkara pangimpen paripurna kabeh warga masyarakat ing desa Sukamaju
padha mulih menyang ngomahe dhewe-dhewe. Ana dalan padha aweh pangalembana
marang Kabayan lan geguyu carane mutusi perkara.
3.Gemi Eteung Ngidham
|
L
|
agak lageyane
wong sing lagi mbobot udakara telung sasi kuwi terkadhang nganeh-anehi.
Saperangan pawongan duwe panemu kabeh mau kagawa dening karepe jabang bayi sing
ana jero guwa garbaning ibu. Nanging ana saperangan maneh ngandhakake manawa
kekarepane wong ngidham yen ora dituruti bisa andadekake besuke lamun jabang
bayi wis lahir dhewasane bakal seneng ngeces.
|
Srengengene wis jumedhul age-age
Kabayan lunga menyang sawah saperlu nunggu pari. Parine ing sawah wis padha
kuning mratandhani lamun wis meh panen. Adat saben manawa parine wis
kuning-kuning akeh manuk-manuk sing padha kepengin melu maneni.
Tali-tali
wis dicancang meh rata ing sakabehing panggonan, kabeh tali mau dicancangake
karo gubuk ing tengah sawah. Tali-tali mau dicancang saka gubuk menyang memedi
sawah utawa wong-wongan ing tengah sawah. Manawa taline digeret mesthi wae
memedi sawah bakal obah kabeh . Obahe memedi sawah kaya pawongan sing lagi nggawa gebuk satemah
manuk-manuk sing padha mencok mangani pari padha mabur maneh.
Sawise
panen gaweane tunggu wis rampung ,mung kari ngetung asile panen. Untung apa
rugi ,sing baku manawa ora kena ama mesthine bathi ora ketang saprapira.
Kabayan
lan Gemi sawijining kulawarga sing wis sawetara wektu omah-omah nanging durung
duwe momongan.
Nalika
jam sepuluh ing sawijining wengi Kabayan lan Gemi padha mapan ing paturone
bubar oleh dhuwit saka asile panen. Sadurunge turu dheweke ngetung-etung utange
lan dhuwit asile. Bareng dietung-etung
Kabayan rumangsa seneng amarga
kajaba bisa nglunasi utang isih bisa blanja kabutuhane.
“Wis
cukup Kang?”
“Cukup,Mi.
Kajaba bisa nglunasi utang isih ana turahan dhuwit kanggo blanja kebutuhane
dhewe.”
”Ya,
matur nuwun. Mung iki lho Kang ”Gemi nyekel wetenge.
“Ana
apa?”
“Sajake
aku ngidham ,Kang.”
“Tenane,Lho?”
“Bener
,Kang.”
“Dhuh...”
Kajaba
seneng atine , nanging uga kuwatir krungu kandhane Gemi bojone kuwi. Seneng
amaraga wis semene tahun bebojoan , bojone lagi bisa mbobot siki. Kuwatir
amarga sasuwene iki dheweke krungu saka saperangan pawongan sing ngalami,
mligine para calon bapak , repot banget nuruti bojone sing lagi ngidham.
Panjaluke wong ngidham kuwi aneh-aneh.
|
Tuladhane
sing dialami bojone Nyai Sri dhek wingine, Wektu kuwi Nyi Sri lagi ngidham . Ngidham kepengin
munggah tembok mburi omah. Ya kapeksa dheweke nyepakake andha, terus bojone
munggah tembok ing mburi omahe.
Beda
maneh pengalamane Bu Toto. Dumadakan Bu Toto kepengin ngulati wong catur.
Kamangka wektu kuwi dudu dina prehi.Sapa sing dolanan catur tengah wengi?
Nanging Bu Toto tetep kepengin nonton wong catur. Mulane Pak Toto nggugah
keponakane sing nginep ana kono saperlu diajak dolanan catur.
Ketoke
wong ngidham kuwi duwe panjaluk sing aneh-aneh lan ora nalar. Apa sing dijaluk
kudu dituruti. Kabayan dadi sumelang sawise mbayangake.
“Kang.mrene.”Panyeluke
Gemi karo lungguh ana pinggir amben.
“Ya
, kosik.”
“Ayo
cepet,Kang.”
“Ya,ya
Kosik.”
“Huh,
yen diceluk bojone kok suwe ,ta?”
“Sabar,ta.”
“Kang
aku saiki kepengin Batagor nggone Pak Rahmad.”
“Kowe
kuwi wis bingung apa piye?”
“Kena
apa Kang kandha ngono?”
“Saiki
jam pira? Saiki tengah wengi, apa isih ana batagore?”
“Ah..rak
durung dicoba. Sapa ngerti isih ana,Kang.”
“Huh...”
“Akang
ora gelem tuku?”
“Ya,
kosik.”
Kabayan
ngadeg saka lungguhe terus mlaku metu omah. Swasana wis sepi. Kanthi ora
kanyana Kabayan kepethuk karo wong sing padha rondha.
“He,
Kabayan arep menyang ngendi?”Pitakone Pak Toto.
“Dhateng
warunge Pak Rahmad.
“Ana
apa ?”
“Gemi
nyuwun batagor.”
“Lho,yah
mene apa isih?”
“Inggih,
mbok manawi.”
“Bojomu
lagi ngidham ta?”
“Inggih
Pak.”
“Pancen
wong ngidham kuwi neka-neka sing dijaluk.”
“Leres,Pak.Mangga.”
“Ya,
muga-muga isih.”
Kabayan
mung mesem. Dheweke satemene ragu-ragu. Lakune Kabayan wis meh tekan warunge
Pak Rahmad. Warung kuwi wis tutup. Sanajan wis tutup nanging dheweke tetep
takon.Kabayan terus thothok- thothok lawang.
“Thok...thok...thok.Kula
nuwun.”
“Sinten
nggih?”
”Kula,
Kabayan.”
Lawange
warung menga, terus ana pawongan metu, Dheweke Saripin lan Komar.
“Ana,
apa Kang?”
“Iki
arep takon, apa batagore isih?”
“Yah
mene ya wis entek Kang. Saumpama isih mesthine wis mambu”
”Adhuh,
piye ya? Bojoku lagi ngidham.”
“Ngapunten
Kang, wis entek tenan.”
“O.
Ngono.”
“Nanging
iki ana pohong goreng Kang, piye yen dibumboni bumbu batagor?’ usule Saripin.
“Ya,
ora apa-apa.pira kabeh.?”
“Kanggo
Kang Kabayan Gratis wae.”
“Wadhuh,
matur nuwun.”
Kabayan
terus mulih menyang ngomahe. Muga –muga bojone gelem nampa sing digawa kuwi.
Bareng
wis tekan ngomah, pohong batagor kuwi mau age-age diwenehake marang Gemi.
Nanging sawise Gemi ngerteni sing digawa Kabayan, Gemi dadi kuciwa atine.
“Apa
iki Kang? Panganan kaya ngene wae digawa mulih, emoh aku,”omongane Gemi karo
mrengut.
“Lha
terus aku kon kepiye,Mi? Lha wong wis entek tenan.”
“Ya,
uwis iki panganen dhewe wae.”kandhane Gemi karo turu.
“Dhuh...”Kabayan
atine njerit . Nanging mbok manawa iki
gawan bayi sing ana njero kandhutan, mulane dheweke kudu sabar ngadhepi kabeh
mau.
Sawise
kadadean wengi kuwi ,panjaluke Gemi saya akeh. Kabayan saya tambah bingung.
Sawijining dina dumadakan Gemi nyeluk Kabayan.
“Mrenea
Kang!”rayune Gemi.
”Ana
apa,Mi.”
“Ya
mesthi ana perlu.”
“Ngapa?”
“Apa
Kakang bisa nyeluk Pak Guru?”
“Neka-neka
wae kowe ,Mi.”
“Ana
perlu sing penting.”
“Kena
apa ora kowe wae sing mrana?”
“Iya,
nanging dikancani ya.”
“Arep
ngapa,ta?”
“Yen
oleh, aku kepengin ngelus-elus sirahe Pak Guru.”
“Wah,
aja nglindur kowe,Mi.”
“Ah,
ora mesake bojone sing ngidham,ta?”
“Wadhuh,
sesuk wae.”
“Emoh,
aku njaluk saiki.”
“Huh,..
ya ayo.”
Kabayan
lan Gemi age-age metu saka ngomah, menyang ngomahe Pak Guru sing ora adoh saka
panggonane.
Karo
ngampet rasa isin , Kabayan wiwit nothok lawang.
“Thok...thok...thok.Kula
nuwun.”
Ora
let suwe lawang omah kuwi dibukak lan Pak Guru njedhul saka ngomah sajak kaget
geneya ana wong sarimbitan wengi-wengi teka ngomahe.
|
“Ayo,
mlebu.Ana apa ya, wengi-wengi teka kene?”
“Ngaten
Pak Guru,” Kanthi cepet Kabayan nyritakake pepenginane bojone sing aneh kuwi.
“O...
Ngono?”
“Nyuwun
ngapunten,Pak, estri kula nembe ngidham.”
“O,
manawa kuwi pepenginane , ya mangga.”
Pak
Guru age-age siaga dhiri ing ngarepe Gemi kareben dielus-elus sirahe. Gemi
terus ngelus-elus sirahe Pak Guru kanthi alon. Angggone nindakake nganti ambal
kaping telu.
“Sampun,
Pak matur nuwun,”ature Gemi.
“Ya,
padha-padha,wingi nalika Bu Guru ngidham beda maneh jalukane.”Ngendikane Pak
Guru.
“Kados
pundi,Pak?”
“Bu
Guru wengi-wengi pengin weruh wedhus.”
“Dipun
turuti,Pak?”Pitakone Kabayan.
“Ora,
mengko dikira maling wedhus. Yen dituruti ya kaya wong edan kurang gawean.”
Nalika
kuwi Gemi sing wis marem bisa ngelus-elus sirahe Pak Guru age-age njaluk pamit.
“Pak
sasampunipun cekap anggen kula sowan kula kekalih nyuwun pamit, Sadaya
kalepatan kula kekalih nyuwun pangapunten.”
“Ya,
padha-padha , wilujeng tindak.”
Kabayan
lan Gemi age-age mulih menyang ngomahe. Ana ing dalan Kabayan glenak-glenik.
“Mi.
Krungu ora ngedikane Pak Guru mau? Aja duwe pepenginan sing aneh-aneh!”
“Ya,
ditonton wae mengko.”
Dina
esuke Gemi wis duwe penjaluk karo Kabayan. Pituture Kabayan mau bengi wis ora
digatekake.
“Apa
maneh,Mi?”
“Aku,
pengin Kakang ngedusi wedhus.”
“Ngedusi
wedhus?”
“Ya.”
“Kowe
aneh,Mi. Lha rak awake dhewe ora duwe wedhus?”
“Nyilih
nggone wong liya wae.”
“Wadhuh,Mi.
Pepenginanmu kuwi aneh banget. Awake dhewe ora duwe wedhus, aja maneh wedhus
lha wong pitik wae ora duwe. Apa maneh nyilih wong liya ngisin-isini”
“Dadine
Kakang ora gelem?
“Ora
kok ,ora gelem. Nanging aku dak takon dhisik karo Abah.”
“Akang
ora sayang karo aku.”
“Aja
kandha ngono. Becike awake dhewe sowan Abah.”
Awan
kuwi Kabayan lan Gemi nemoni Abah. Bareng wis tekan Kabayan terus nyritakake
pepenginane Gemi sing aneh-aneh.
“Kabayan,
ngono kuwi biasa. Pepenginane wong ngidham kuwi pancen kaya ngono.” Keterangane
Abah menyang Kabayan.
“Nanging
manawi kesangeten kados pundi, Bah?”
“Sing
jenenge ngidham kudu dituruti, amarga kuwi gawan bayi.
“Manawi
dipun tujokake Abah, kados pundi?”
“Apa
tuladhane?”
“Upaminipun
Gemi pengin nyukur jenggotipun Abah.”
“He,
Kabayan aja kurang ajar kaya ngono. Masa karo maratuwa ngomong kaya ngono?”Abah
katon nesune.
“Abah
piyambak ugi mboten remen,ta?”
“Uwis
aja ngandhakake kuwi. Karo mara tuwa kuwi sing sopan.”
“Nyuwun
ngapunten ,Bah. Menika namung saumpami.”
“Uwis
aku ora kepengin krungu maneh.”
Wusanane
wong loro kuwi padha bali menyang ngomahe dhewe. Polatane Gemi katon surem.
Sawijining
dina Kabayan rumangsa kuwatir ngenani kandhutane bojone. Esuk-esuk Kabayan wis
ngakon Gemi supaya enggal adus lan dandan. Kabayan dhewe uga wis adus lan
dandan rapi.
“Ana
apa,Kang?”Pitakone Gemi gumun.
“Aku
pengin ngajak kowe menyang ngomahe Bu Bidhan.”
“Arep
ngapa?”
“Mesthi
wae mriksakake kandhunganmu.”
“Nanging,
aku wedi, Kang.”
“Wedi
apa?”
“Wedi
manawa disuntik.”
“Hmm...
mengko kareben aku wae sing disuntik.”
“Emoh,Kang.”
“E.
Kowe ki kepiye ,ta? Kareben kandhungane sehat”
Wusanane
Gemi gelem diajak menyang ngomahe Bu Bidhan mriksakake kandhungane. Bareng
tekan ngomahe Bu Bidhan kabayan terus nyritakake karepe.
“Bu
Bidhan, etri kula nyuwun dipun priksa kandhunganipun.”
“O.
Ya. Saben wong wadon mrene mesthi urusan kuwi.
“Ayo,
Mi, mlebu . Kabayan kareben nunggu ana njaba wae.
Sajake
anggone mriksa rada sawetara. Kabayan anggone nunggu rada mangkel. Bareng wis sawetara
suwene Bu Bidhan lan Gemi metu saka kamar. Bu Bidhan terus nyedhaki Kabayan.
“Kados
pundi,Bu? Sampun dipun priksa?”
“Uwis.”
“Piyambakipun
kenging menapa,Bu?”
“Sabenere
Gemi ora mbobot.”
“Lho...
napa inggih...?”
“Bener,
Kabayan. Pemeriksaane negatip.”
“Ketingalipun
estri kula dereng dipun pitados mbobot?”
“Bener.”
Sakarone
terus padha mulih sawise ngrampungake urusane ana ngomahe Bu Bidhan. Ing dalan
sadurunge tekan ngomah, Kabayan ngomong.
“Sajake
kowe ora mbobot,Mi.”
Gemi
mung mesem
“Genea
tingkah lakumu kaya wong sing mbobot?”
“Anu...aku
mung...”
“Huh...kowe
mung pengin nggawek-gawekne aku ta.
4. Kucing Bisa Ngomong
|
Y
|
a ing wanci sawise panen mujudake wancine para
among tani padha ngrasakake seneng , genea ora. Amarga sawise panen padha duwe
asil pari saka sawahe. Saperangan parine disimpen ana lumbung saperangan maneh
didol kanggo nyukupi kabutuhane.
|
Gawean
sawah wis rampung amarga bubar panen , mulane Abah genti nggarap kebon. Kebon
mburi omah adat saben ditanduri pohung lan sayur-sayuran, pamrihe bisa kanggo
nyukupi kabutuhan gandhok ing saben dinane. Manawa kepengin nyayur ora susah
tuku menyang pasar cukup golek ana kebon.
Nalika
awan kuwi Abah lan Kabayan lagi wae mulih saka pasar tuku sarung dene Kabayan
tuku kathok. Atine seneng amarga wis sawetara wektu kepengin tuku durung bisa
kelakon. Mangsa panen pancen sing diantu-antu.
“Kabayan mengko Abah diewangi, ya.” Ngendikane
Abah sadurunge mlebu omah.
“Inggih
Bah, wonten damelan menapa, ta?”
“Maculi
kebon ana buri omah.”
“Ingih
Bah kula gantos rasukan rumiyin.”
“Ya
dak tunggu ana kebon buri.”
Abah
mulih menyang omahe, semono uga Kabayan. Omahe Abah lan Kabayan pancen ora adoh
lete, isih sakebonan udakara sepuluh meter. Sawise tekan ngomah Kabayan age-age
nemoni bojone sing lagi dandan.
“Wis
mulih Kang?”
“Uwis
,Mi.”
“Tuku
apa?”
“Abah
tuku sarung ,aku tuku kathok.”
“Kathok
apa,Kang?”
“Ya
kathok uwong ta ya.Apa kathok wedhus dituku.”
“Ora
ngono, karepku kathok njero apa njaba.”
“O...
Lha iki ta delengen.!”
Kabayan
terus nuduhake buntelan kathok sing mentas dituku saka pasar.
“Wah
apik, Kang kathoke. Coba saiki dienggo cocok ora”
“Apik,
nanging saiki ora oleh dienggo?”
“Lha
ngapa wis dituku kok ora oleh dienggo?”
“Amarga
aku dikon ngewangi Abah .”
“Ngewangi
apa?”
“Maculi
kebon buri omah .”
“Ya
ditindakne.”
“Nanging
aku kesel, Mi.”
“Ya
lumrah nyambut gawe kuwi pancen kesel awake.”
“Wah
enake pancen turu.”
“Sapa
kandha? Wong turu malah lemes awake.”
“Nyambut
gawe ngetokake kringet.”
“Kang
Kabayan ora susah kakehan alesan.
Gemi
menehake sandhangan kanggo kerja marang Kabayan, kapeksa dheweke ganti
sandhangan kuwi ana njero kamar. Nanging sawise saka njero ora enggal metu
malah lungguh ana lawang.
“E.
Malah ngalamun. Ayo cepet, ditunggu Abah.”
“Heh..”
Kabayan
age-age metu saka kamar rada males. Nanging kepiye maneh. Dheweke pancen kudu
ngewangi Abah.
Abah
weruh tekane Kabayan wis nganggo sandhangan kerja.
“Lha
ngono kuwi, Ayo saiki aku enggal diewangi!”
“Inggih,Bah.”
“Abah
arep nandur pohung. Ayo dipacul dhisik tekan kana kae.S awise rampung mengko
terus banggale pohung ditancepake.”
Kabayan manthuk tandha sarujuk.
Kabayan
terus macul sanadyan kanthi aras-arasen. Ngadhepi Abah pancen Kabayan ora bisa
suwala. Sanadyan mangkono, paculane nyenengake, saperangan kebon wis dipaculi
kabeh siaga ditanduri banggal pohung.
Sawetara anggone macul Abah ngajak
Kabayan leren . Kabayan age-age mulih menyang ngomahe saperlu nggunakake wektu
kuwi kanggo leren.
“Kok
wis mulih,Kang?”
“Ya,
leren dhisik. Iki lho wetengku”
“wetenge
kena apa, lara?”
“Iya
,Mi.”
Sawetara
wektu Gemi terus nyepakake sagelas banyu putih karo obat lara weteng. Kabayan
nampani gelas terus diombe banyune, dene obate mung diselehake wae.
“Lho,
ngapa obate ora diombe?”
“Mi,
adat saben kuwi ngombe obat sawise mangan.”
“O...Kakang
arep mangan dhisik?”
“Ya
genah, lha wong weteng lara amarga luwe.”
“Wadhuh,
aku durung nyepakake,Kang.”
Sawise
mangkono Gemi terus nyepakake mangan kanggo Kabayan. Lawuhe saanane , tempe goreng
sambel trasi lan tumis kangkung.
Kabayan
sing pancen wis krasa luwe, mripate katon padhang bareng weruh panganan sing
wis dicepakake bojone kuwi. Kabayan age-age mangan , sanadyan mangan mung
saanane nanging katon nyenengake.
|
Durung
rampung olehe mangan dumadakan krungu pawongan jeluk-jeluk saka jaba kamare.
“Kabayan...Kabayan...”Cetha
kuwi swarane Abah. Sajake wis suwe Abah ngenteni tekane Kabayan ana kebon
mburi.
Krungu swarane Abah Kabayan kaget, kamangka nalika
kuwi Kabayan lagi nyekel gelas lan tutuke isih isi panganan. Saking kagete
gelas ing tangane tiba nibani piring sing isih ana segane.
“Krompyang...preg.”sega sih durung klebu ing tutuk nyemprot .” ugh...”
Abah
krungu swara kuwi mau, dadi kabet dikira ana kucing sing lagi mangan tikus.
“Apa
kuwi?” pitakone Abah.
Ing
jero kamar ora ana swara maneh, age-age Abah nyeluk Gemi sing ana buri.
“Mi,
Gemi”
“Inggih,Bah.
Wonten menapa?”Wangsulane Gemi saka buri.
“Ana
kucing mangan tikus.”
“wonten
pundi,Bah?”
“Lha
Iki, ana kamar makan.”
Kabayan
krungu ngendikane Abah terus muni.
“Meong...meong.”
Gemi
age-age nyedhaki abah sing ana njaban kamar. Kabayan ngerti yen Gemi teka,
mulane kabayan muni maneh.
“Meong...meong.”
Gemi
kaget krungu swara kucing ana njero kamar kuwi, amarga sangertine Gemi sing ana
njero mau Kabayan sing lagi mangan.
“Kucing
apa,ya?” pitakone Gemi.
“Kucing...me...ong.”Wangsulane
Kabayan saka njero kamar.
“Lho
kok kucinge bisa ngomong?”Pitakone Abah.
“Pundi
Bah?”
“Lha
kuwi mau.”
Gemi
ngerti yen Kabayan wis gawe bingunge Abah, mulane Gemi banjur ngaturi Abah
supaya lunga saka kono, kuwatir yen Kabayan sing ana njero mundhak dadi dukane
Abah.
“Bah,
menapa Abah madosi Kang Kabayan?”
“Iya,
dak enteni ana buri omah kok ora teka-teka.”
“Mangke
kula padosane,Bah.”
“Ya
, aku dak menyang buri dhisik.”
“Inggih,
Bah.”
Sawise Abah lunga saka papan kuwi Gemi mlebu
kamar makan.
“Kang...?Pitakone
Gemi lirih supaya ora keprungu Abah.
“Me..ong..meong.”Wangsulane
kabayan.
“Kang,Kabayan
kok ngono ta?”
“Ngono
piye? apa aku salah Mi?”
“Kakang
wis ngapusi Abah.”
“Aku
ora, ngapusi,Abah.”
“Lha
kuwi mau.”
Kabayan
terus nyritakake mulabukane kadadean kuwi mau. Gemi mung mesem .kabayan guyu.
Sawise
Kabayan rampung olehe mangan terus menyang kebon buri ngewangi Abah maneh. Nandur
pohung wis dirampungake, nanging isih ana pakaryan liya yakuwi ndhudhuk
blumbang iwak. Abah duwe gagasan arep gawe kolam iwak.
Sanadyan
Kabayan mangane mau durung tutug amarga keselak tekane Abah nanging tandang
gawene wektu kuwi nyenengake.
Udakara
jam telu sore Dumadakan kancane Kabayan padha teka panggonan kono. Kancane
kabayan sing lagi teka kuwi jenenge Mas Tarjo karo Mamad.
|
“Wah,
nembe damel napa niki ,Bah ?”Pitakone Mas Tarjo marang Abah.
“Gawe
blumbang,Jo.”
“Damel
kolam menapa Bah?”
“Blumbang
iwak mas.”
“O...Sae,Bah.
Saget kangge nambah kasil.”
“Ya,
ngono Jo. Ngiras pantes kanggo jajanan.”
“Saget
dipun wastani kange ngopi,Bah”
“Ya
bener ngopi.”
“Lho,
napa Abah tasih remen ngopi?”
”Ya,
isih Jo, apa maneh manawa melek bengi.”
“Nanging
kandhane, Wong sing pakulinan ngombe kopi kuwi seneng aneh-aneh,”Kabayan melu
omong.
“Apa
karepmu,Kabayan?”Pitakone Mas Tarjo.
“Embahku
yen ngombe kopi beda karo liyane, Mas Tarjo.”
“Apa bedane ,aku pengen krungu.”
“Apa bedane ,aku pengen krungu.”
“Iya
apa bedane ,Kang Kabayan?” Pitakone Mamad.
“Ngene,
Embahku yen ngombe kopi ora nganggo gula pasir.”
“Lha
terus nganggo apa?”
“Nganggo
gula kawung.”
“Wah
neka-neka wae.”Ngendikane Abah.
“Yen
ngono isih mendhingan Embahku.”Kandhane Mamad.
“Apa
anehe?” Pitakone Tarjo.
“Yen
njaluk kopi panas ora gelem nganggo gula.”
“Yen,
ngono becik.”Ngendikane Abah.
“Malah,
ngirit gula.”Omongane Kabayan.
“Mung...”
“Mung
apa? Pitakone Abah.
“Nalika
nyruput kopi dheweke nggigit klapa.”
“”Wah,
yen ngono padha wae.” Wangsulane Abah karo guyu.
“Kabayan
gandheng lerene wis cukup ayo mbacutake nyambut gawe maneh.,!”
“Inggih,
Bah.”
“E...Bah,
Kenging napa kula mboten kon ngewangi? Kandhane
Mas Tarjo.” Niki enten tenaga loro.”
“Leres,Bah.”
Kandhane Mamad.
“Yen
arep ngewangi oleh, aku ora bakal nolak.”
Kabayan
lan Abah oleh tambahan tenaga anyar, satemah gawene blumbang bisa luwih cepet.
Abah lan Kabayan sing macul, dene Mas Tarjo lan Mamad sing ngunggahake lemah.
Sawetara
padha gawe blumbang iwak, ing ngomah ana tamu sing teka.Tamu kuwi sedulure Gemi
sing jenenge Dewi lan anake jenenge Ratri. Umure Ratri kurang luwih sepuluh
tahun.
Dheweke
padha omong-omong ana ngomah ngarep. Ratri pancen sawijining bocah sing seneng
crita karo sapa wae.
“Bulik,sasi
iki sasi becik,ya?”Pitakone Ratri karo Gemi.
“Apane
sing apik, Ratri?”
“Bulik,
rak bubar panen?”
“Iya,
terus. Apike nggon endi?”
“Bubar
panen dhuwite akeh.”
“O.Ngono,ta?”
“Kajaba
kuwi akeh wong dodol es.”
“Apa
kowe seneng ngombe es?”
“Ya
cetha , aku seneng es thong-thong.”
“Es
thong-thong kuwi es apa ta ,Ratri?”
“Es
thong-thong kuwi es puter.”Panyaute Dewi.
“Lha
ngapa diarani es thong-thong?”
“Anu...lik.
Sing dodol nggawa bunder-bunder.”
“Bunder
bunder apa?”
“Sing
tawa nggawa kenong.”Panyaute Dewi.
“Kenongan
sega ?.”
“Wah
, apa ora nate weruh ta ,Gemi?” Wangsulane Dewi.
“Kae
lho Lik gamelang siji.” omonge Ratri.
“O...kuwi
ta. Lha ngapa seneng es thong-thong?”
“Anu..lik,
rasane legi, ana santene.”
Sakarone
padha ngandhakake es thong-thong dumadakan ana wong liwat dodol es thong-thong.
“Thong...thong...thong...”Swarane
es thong-thong liwat.
“Kae
lho lik Gemi, swarane es thong-thong.”
“Yen
ngono dikon mandheg wae, mrene,Tri.”
“Kon
mandheg ngapa Lik?”
“Ya
tuku no, kandhane kowe seneng?”
“Lha
sing tuku sapa Lik?”
“Ya
kowe ta.”
“Aku ora sangu.”
“Genea
ora sangu?”
“Sangune
mau esuk, wis entek.”
“Yen
ngono, ya wis ora susah tuku .”
“Lha
piye no, Lik. Mengko lik Gemi ora ngerti”
“Ya
yen ngono aku sing tuku, wah pintere Ratri.”
“Pinter
piye Lik?”
“Pengen
es kon nukoke Bulike.”Panyaute Dewi.
|
Sabanjure
Ratri mlayu menyang ratan saperlu nyegat sing dodol es thong-thong. Bareng wis
mandheg age-age ratri ngajak Bulike Gemi supaya menyang ratan gawa dhuwit.
Sawise oleh es thong-thong Ratri seneng banget.
Wancine
wis sore Dewi lan Ratri pamitan mulih menyang ngomahe, semono uga Mas Tarjo lan
Mamad sing wiwit mau padha ngewangi gawe blumbang ana buri omah.
5.Tamu Pejabat
|
A
|
na sawetara
warga masyarakat sing ora padha tepung karo para pejabat kabupaten ,malah ana
warga sing ora mangerteni sapa jenege bupatine. Nalika kuwi Desa Sukamaju bakal dirawuhi
pejabat saka kabupaten.
Pawarta
bakal tekane pejabat kabupaten kuwi wis sumebar ing Desa Sukamaju. Warga
masyarakat Desa Sukamaju padha gumrudug menyang bale desa saperlu bakal melu
ngrungokake sesuluh apa sing bakal diparingake.
Kabayan,
Gemi, Abah lan Simbok ora ketinggalan uga mangkat menyang bale desa.Sawise
tekan sacedhake bale desa, katon akeh sing padha mlaku menyang papan kuwi.
“Dina
iki desane dhewe bakal katekan tamu ya, Kang?”
“Ya...kabare
ngono. Lan awake dhewe mara iki rak ya arep mahargya panjenengane kuwi ta.” Keterangane
Kabayan.
“Awake
dhewe langsung menyang bale desa?” Gemi takon.
“Ya,iya
lah.”
“E..kowe
kuwi padha ngomong apa?”Abah melu omong.”
“Lha
napa jagongan mboten angsal,Bah?”Gemi takon.
“Yen
ngomong wae kapan tekane?”Simbok genti kandha.
“Nggih
satekane mawon,Mbok.” Kabayan mangsuli.
“Lho,kok
ngono?” Abah takon.
“Awake
dhewe kesusu nggih ajeng angsal napa?”
“Kowe
kuwi, Kabayan. Awake dhewe iki sing duwe omah bakal dirawuhi tamu saka adoh.
Mesthi wae sing duwe omah kudu luwih dhisik tekan bale desa. Ora perkara arep
oleh apa,” Abah ngendika.
“Mboten
ngaten, Bah. Saleresipun sing dirawuhi lha rak Pak Kades. Dadosipun niku
urusane Pak Kades. Bah.”
“E..kowe
kuwi. Panjenengane kuwi ya pengin ngomong-omong karo warga desa kene.”
“O..ngaten.
Dadose warga nggih perlu diajak ngomong?”
“Ya,
mesthi.”
Sinambi
jagongan dheweke terus padha mlaku menyang bale desa. Nalika wis meh tekan
ngarep bale desa ana sawijining bocah cilik nggawa roti diwadhahi beri ditutup
plastik. Mbok manawa supaya ora kena lebu.Amarga mung ditutup nganggo plastik
bening satemah rotine katon saka njaba kanthi cetha.
Nalika
kuwi uga ana bocah liya liwat arep menyang bale desa.Dheweke numpak sepedha
cilik. Sajake rada kesusu mulane nabrak bocah sing nggawa roti. Satemah bocah
sing nggawa roti ngglayar terus tiba. Untung wae tibane lungguh dadine bisa nyangga
beri sing ana rotine kuwi.
“Wah,
ngapunten. Aku kesusu.”kandhane bocah sing nabrak.
“Liya
wektu aja ngono.Lha yen rotiku wutah aku mesthi nuntut ganti rugi,kandhane
bocah sing nggawa roti.
“Ya
sepisan meneh aku njaluk ngapura,”kandhane bocah sing nabrak karo numpaki
sepedhane maneh.
“Hu...”Wong
sing padha weruh padha mangkel karo sing nabrak.
|
Kabayan
age-age nyedhaki bocah sing tiba nggawa roti.
“Ditulungi
ora, Jang?”
“Mboten...”
“Apa
ta,Jang? Karepe Kabayan takon kepiye kadadeane kuwi mau. Nanging sajake bocah
sing dodol roti kuwi salah tampa dikira nakokake dagangane.
“Wonten
batagor, limpung, tempe lan sanesipun.Lik.”
“Nanging
dudu kuwi...Kabayan nerangake.
“O..niki.wonten
roti lan...”
“Dudu
kuwi karepku,Jang”
“O,..niki
nagasari.”
“Ya
dudu.”
“Uwis
ta, Kabayan. Kuwi tukunen kabeh!” Pakone Abah.
“Inggih,Bah.
Kabayan terus tuku roti pirang-pirang iji lan diendukake rombongane.
Sinambi
mangan roti , dheweke uga padha jagongan karo mlaku.
“Kabayan
apa ta sing ta takokake mau?kok dheweke ngeyel?”
“Niku,lho,Bah.Ngengingi kadadosanipun
wau.Kula leresipun tanglet. Ana apa ta Jang?, nanging sing kawedal, apa ta
jang?”
“O,ngono.
Dheweke ngira yen Kakang nakokake dagangane apa.”Gemi nyethakake.
“Ya,
kamangka dudu kuwi sing dak karepake.”
“Kuwi
jenenge salah tampa,”sambunge Gemi.
Sawise
sawetara wektu anggone padha mlaku ,kulawargane Abah wis tekan ngarep bale
desa. Bale desane wis kebak , dikebaki atusan uwong. Mung wae tekane Kabayan
sakulawargane rada telat. Dheweke ora bisa mlebu nanging mung ana nglatar bale
desa, sing ora ana payone.
Sing
nasibe kaya Kabayan uga akeh, amarga pancen jero bale desa wis ora amot.
Dheweke mung bisa ngulati tamu pejabat kabupaten kuwi saka kadohan. Dheweke ora
ngerti tamune kuwi Bapak Bupati apa mung utusane wae.
Kanthi
genti genten para tamu kuwi pidhato dijajari Pak Kades.
Sawetara
kuwi tamu liyane mung lungguh ana kursi sing wis dicepakake. Ing sangarepe ana
meja dawa lan suguhane maneka warna panganan lan unjukan sing mirasa.
|
Kabeh
sing padha teka padha nggatekake sesuluh saka para pejabat kabupaten kuwi.
Sawise
rampung let sawetara wektu tamune kondur , semono uga warga masyarakat sing
padha melu mahargya. Kabayan lan kulawargane uga terus padha mulih menyang
ngomahe.
Sawise
tekan ngomah Kabayan lan Abah padha jagongan lan sing dikandhakake ngenani tamu
pejabat dhek mau.Simbok lan Gemi kadhang kala uga melu jagongan.
“Apa
panemumu ngenani pidhatone pejabat saka kabupaten mau,Kabayan?”
“Pidhatone
wau sae, Bah. Ngengingi kemanungalan lan gotong royong antawis warga. Lajeng
saminipun antawising sesami. Namung wonten sakedhik ganjelaning manah,Bah.”
“Ganjelan
apa ?”
“Antawise
pidhato kalih kasunyatan benten tebih.”
“Apa
,karepmu?”
Pejabat
nika wau ngendika ngengingi saminipun antawising sesamining manungsa , nanging
nyatane panggenan pidhatone pejabat nika wau ketingal benten.”
“Apa
kuwi?”
“Abah
wau rak pirsa suguhan sing enten ngarepe pejabat nika wau eca-eca. Mbok menawi
ugi awis. Lajeng awake piyambak niki mboten nate nedha kados ngaten wau.”
“Kuwi
lumrah,amarga pancen dheweke tamu kinurmatan. Coba wae yen awake dhewe nampa
tamu, mesthi bakal disuguhi panganan sing enak.”
“Nanging
niku mboten adil,Bah.”
“Lha
ngapa?”
“Amargi
piyambake mertamu wonten desane dhewe sing miskin.”
“Lha,
terus saka panemumu?”
“Inggih
mboten perlu disuguhi kados ngaten. Cekap teh napa kopi mawon”
“Wah,
kowe kuwi ,ana-ana wae.”
“Nggih
niku lelarane awake dhewe kabeh. Yen tamune wong penting, malah disubya-subya
kapara dianak-anakake. Nanging yen tamune sakintene ora penting, ditampi sak
entene mawon.”
“Kaya
kowe,Ya?”
“Mboten
pikantuk napa-napa malah terkadhang diomeli.”
“Uwis
Kang, saiki mulih dhisik.”Gemi ngajak mulih.
Kabayan
tanggap ing sasmita age-age mulih.
“Kang
yen omongan karo Abah aja ngono mau.” Kandhane Gemi nalika wis padha tekan
ngomahe dhewe.
“Lho
aku mau ngomong apa?” Kabayan gumun.
“Omongan
sing mau ngenani tamu pejabat.”
“Lha,
terus?”
“Kakang
ora perlu nyalahake pejabat sing teka desane dhewe.”
“Lho,
nyatane ngono ta. Para pejabat kae mau ngerti yen sing ditamoni kuwi wong desa
lan...”
“Lan
apa?”
“Lan
desa sing ditekani kuwi desa sing mlarat.”
”Lha,
terus kudune piye?”
“Kudune
dheweke sing nggawa panganan. Luwih apik maneh manawa panganan sing digawa kuwi
diedumake marang warga sing padha teka.”
“Wah,
ngendi ana cara ngono kuwi,Kang.”
“Ya
uwis yen ngono, ora usah diomongake maneh.Aku arep menyang kebon.”
“Arep
ngapa ,Kang?”
“Arep
ngrampungake gaweane wingi.”
Kabayan
terus ninggalake Gemi age-age njupuk
pacul karo arit. Sabanjure Kabayan menyang kebon sing ora adoh saka ngomah.
Dhek
wingi Kabayann wis gawe gundhukan lemah arep ditanduri pohung. Banggal pohunge
ya wis dicepakake mung kari nancepake.
|
Nalika
Kabayan nadur banggal pohung ana sawijining pawongan sing liwat ana sacedhake
pekarangane. Pawongan kuwi Togar.
“Lagi
nandur banggal pohung, Kabayan?”
“Bener,Kang,
katimbang mung jagongan luwih becik nandur banggal pohong.”
“Ya
bener kuwi Kang. Luwih becik ngono.”
“Aku
dak takon,ya?”
“Takon,
apa?”
“Nandur
banggal pohung kuwi arep diopek godhonge apa pohunge?”
“Ya
cetha, pohonge”
“Yen
ngono godhonge kanggo aku,ya?”
“Arep
dienggo apa, Kang?”
“Aku
rak arep ngingu wedhus.Lha godhonge arep dak enggo pakan wedhus.”
“Lha
terus pohunge piye mengko?”
“Lho
, kena apa?”
“Lha
yen godhonge diopeki terus , pohunge ora gelem awoh.”
“Lha
rak pohung kuwi uwoh dhewe ana jero lemah, ta?”
“Ya
ora isoh, kowe kuwi kepiye,ta?”
“Dadine
yen aku butuh godhong pohung piye?”
“Ya
besuk emben wae yen wis pohungku awoh.”
“Wah
isih suwe banget, kesuwen kuwi.”
“Ya
ora , mung patang sasi.”
“Lha
terus wedhusku?”
“Ya
digolekke suket wae.”
“Wah
aku dadi wong ngarit no mengko.”
Disambi omong-omongan, kabayan terus nancepake
banggal pohung sing wis dikethoki.
“Kabayan,
sangertiku kowe kuwi yen dikonkon ngurusi kebon senengane mbeler.Nanging dina
iki kowe ketok sregep,kadingaren?”
“Kang
Togar ora ngerti piye? aku saiki lagi semangat. Supaya rosa.”
“Lha
yen wis rosa ?”
“Ya
,bisa ngapa wae.”
“Apa
tuladhane?”
“Upamane
kanggo nandur banggal pohung.”
“Wah
yen ngono, padha wae Kabayan.”
“O,iya
ana liyane.”
“Apa
kuwi?”
“Kanggo
ngantemi wong sing kakehan omong.”
“Sapa
sing ta karepake?”
“Ya,
uwong sing omong ana ngarepku iki.”
“Apa?”
“Ya
mesthine kowe kuwi.”
“Huh
,sialan kowe .”Togar age-age lunga saka kono . Kuwatir manawa gertakane Kabayan
ditindakake tenan.
Kabayan
dhewe terus nandur banggal pohung nganti rampung. Sawise pakaryane rampung
,Kabayan terus bali mulih menyang ngomah.
Sawise
mangan wengi Kabayan ngombe kopi dijejeri Gemi. Emboh kena apa Kabayan isih
mikirake rawuhe para tamu pejabat saka kabupaten.
“Kopine
enak,Kang?”Pitakone Gemi.
“Wah,
enak, banget.Ginasthel”
“Nanging
genea polatane isih suntrut?”
“Iki
dudu perkara kopi,Mi?”
“Lha
,perkara apa?”
“Aku
isih kelingan perkara esuk mau ana bale desa.”
“O,
tekane tamu-tamu kuwi, lan Kang Kabayan kurang rena?”
“Iya,
nanging dudu perkara kuwi sing dak pikir.”
“Lha
terus perkara apa?”
“Aku
lagi mikirake kepiye saumpama aku dadi dheweke.”
“Apa?”
“Ya,
amarga kalungguhane sing dadekake dheweke padha dadi sugih.”Saumpama Kakang
dadi pejabat. Menyang ngendi-endi mesthi dipahargya kaya dheweke.”
“Nanging
kuwi mau rak mung ngalamunane Kakang wae ,dadine ya ora bakal kelakon.”
“Ya,
bener Mi.”
“Ya
mesthi wae, saka ngendi bakal kelakone dadi pejabat? Sekolah wae ora rampung.
Ora duwe ijasah.”
“Adhuh
Mi.kowe gawe lamunanku buyar.”
“Uwis
Kang ora usah kakehan ngalamun.”
“Lha
apa ora oleh?”
“Luwih
becik nampa kasunyatan. Uwong sing sregep nyambut gawe lan ora klelar-kleler
mesthi bakal maju lan sugih. Ora kaya kowe.”
“Karepmu?”
“Kang
Kabayan rak senengane anut grubyuk lan ngot-ngotan.”
“Aku
mau wis ngrampungake gawean kebon, nandur pohung.”
“Kuwi
yen lagi kelingan.”
“Yen
ora?”
“Ngerti
dhewe. Kowe senengane pembeleran. Seneng turu ngepluk terus ngimpi.”
Kabayan
mung mesem bareng krungu swarane Gemi kuwi mau. Dheweke ngrumangsani marang kabodhoane lan mbelere.
Sawise
tekan wektune turu Kabayan lan Gemi age-age menyang kamar paturone.Sakarone
padha turu angler, dhasare awane mau padha kesel awake mentas nyambut gawe abot.
Kaya adat saben sawise kabayan mikirake samubarang sing ngenakake, bengine
dheweke terus ngimpi kaya sing dikarepake.Semono uga ing wengi kuwi. Kabayan
ngimpi dadi pejabat gedhe nitih mobil rodha papat mertinjo menyang dhaerahe
disubya-subya dening warga masyarakat akeh banget.
 |
6.Maling Endhog
|
N
|
alikane esuk udakara
jam wolu Kabayan durung tangi
saka paturone , Gemi bojone ora gelem nggugah dheweke. Sawise tangi Kabayan
age-age menyang kandhang pitik. Sajrone mlaku menyang kandhang pitik dheweke
simpangan karo Gemi sing lagi nyaponi jogan.
“Wadhuh,Mi.
Genea aku ora digugah?”
“Adat
saben yen digugah ya angel.”
“Mi,
esuk iki aku duwe urusan sing kudu dirampungake.”
“Urusan
apa? Biasane Kakang ora nggagas.”
“Wadhuh,
aku duwe urusan.”
“Urusan,urusan.Urusan
apa?Kok sajak penting?”
“Urusan
pitik.”
“Kadingaren
mikir pitik.”
“Iki
beda. Pitike lagi ngendhog.”
Kabayan
terus ninggalake bojone , tujuane wis cetha menyang kandhang pitik. Pitik sing
ana njero kandhang wektu kuwi pancen lagi ngendhog.
Nanging
Kabayan wektu kuwi gela amarga endhog sing ana kono wis ilang. Ateges wis
endhog telu sing ilang.
“Sapa
sing njupuk,ya?”Kabayan nggresula.
Ngerteni
endhog-endhoge pitik tansah ilang wae, Kabayan kelingan kadadean pirang-pirang
dina sing kepungkur. Dheweke seneng nyolong endhog ana kandhange Abah , terus
diedol menyang pasar.
|
“Apa
iki piwales marang aku? Wong sing nate nyolong endhog bakal nampa piwales sing
padha, endhoge dicolong wong genti. Nanging aku kudu ngerti sapa sing nyolong?
Wah piye ya carane?”
Sawise
adus Kabayan terus menyang kebon pekarangane saperlu golek godhong sembukan.
Godhong sembukan kuwi gandane anyir, beda banget karo godhong-godhong
saliyane.Kanthi godhong kuwi Kabayan bakal nggoleki sapa satemene sing nyolong
endhog ing kandhange.
Godhong
sembukan kuwi terus disimpen ana cedhak kandhang. Lan ing dina kuwi Kabayan
bakal nunggu kandhange nganti pitike ngendhog maneh.”Awas maling, rasakna
kowe!” Kabayan gawe rancangan.
Sawise
pitike padha ngendhog , Kabayan wiwit nandangi rancangane , yakuwi ngolesi
endhog –endhog kuwi nganggo kum-kuman banyu godhong sembukan. Pancen gandane
ora ukur.
Kari
ngenteni dina sesuk. Muga-muga konangan sapa malinge. Kabayan rumangsa jengkel
lan mangkel amarga kelangan endhog kuwi. Kamangka Kabayan dhewe dhek emben uga
seneng nyolong endhog pitike mara tuwane.
Dina
esuke Kabayan ngresiki kandhang, lan naliti endhoge pitik sing wingi mentas
diolesi godhong kasembukan. Sawise srengengene jumedhul, Kabayan ngerti manawa
endhoge wingi ilang. ‘Wah ilang maneh.Sapa malinge?Kapan sing njupuk?Apa
sadurunge aku tangi?
Wektune
saya awan .Kabayan isih mikir endhoge sing tansah ilang dicolong. Nalika kuwi
Mas Tarjo liwat adol bakso. Dumadakan mandheg ana sacedhakae kandhange Kabayan.
Ngepasi kono kuwi ana wit jambu, lumayan kanggo ngeyub.
“Piye
kabare,Mas Tarjo?”Pitakone Kabayan karo mikir, apa mungkin Mas Tarjo sing
njupuk endhoge.
“O,
pengestune, laris baksoku,”sahute Mas Tarjo sing lagi sendhen ana wit jambu.
Kabayan ngulungake tangan ngajak salaman. Mas Tarjo ora nolak. Mung Mas Tarjo
rada gumun. Kadingaren Kabayan ngajak salaman, kamangka sasuwene iki ora nate
ngajak salaman.
Sawise
salaman dheweke ngambu tangane sing mentas kanggo salaman. Pranyata ora mambu
godhong kasembukan. Dadine dudu Mas Tarjo sing njupuk endhoge. Kira-kira sapa
ya malinge? “Wah ya syukur Mas yen baksone laris.”Kandhane Kabayan.
“Ya,
aku dak dodolan maneh . Baksone kari sethithik. Lha kowe tuku apa ora Kabayan?”
“Wah
durung ngelih, Mas.”
“Ya
uwis aku lunga dhisik.”
Mas
Tarjo terus mlaku mikul angkringe.Ora mungkin Mas Tarjo iseng nyolong endhog.
Tangane ora mambu.
Nalika
kuwi Pardi tanggane cedhak omah mara. Dumadakan dheweke nyedhaki kandhang
pitik. Mripate Pardi jelalatan ngulati sakiwa tengene kandhang pitik.
“Ana
apa, Pardi?”
“O.
Kang Kabayan. Aku lagi nggoleki pitikku, Kang. “ wangsulane Pardi karo ngulati mrana
-mrene.
“Di,
apa kowe nggoleki pitikmu tenan?”
“Iya,Kang
aku ora ngapusi.”
“Nanging
mripatmu kok jelalatan?”
“Apa
dikira aku arep nyolong pitikmu?”
“Ora.
Mung pirang-pirang dina kepungkur iki aku kelangan endhog sing arep dak
tetesake.”
“Dadine
Kang Kabayan nyubriyani aku?”
“Ora
ngono,Pardi.”
“E,
Kang ngertia ya. Pitikmu sing ana njero kandhang iki beda adoh karo pitikku.”
“Beda
adoh apane?”
“Adoh
gunggunge. Pitikku kuwi cacahe ping pindhone pitikmu.”
“Ya,sing
gedhe pangapuramu,”omonge Kabayan karo ngulungake tangan tengene ngajak
salaman. Pardi rada gumun, sajake Kabayan ora pengin perkara iki dibacutake.
Dheweke uga terus salaman.
“Sajake
pitikku ora ana kandhang kene. Ya wis Kang ,dak golekane menyang papan liya.”
Sawise
Pardi lunga Kabayan age-age ngambu tangane sing mentas kanggo salaman karo
Pardi. Pancen bener sing njupuk dudu Pardi.
Kabayan
terus mubeng ana sakiwa tengene omahe nggoleki sing nyolong endhoge. Ora
dinyana jebul tekan pekarangane Togar. Kabayan sing mlaku karo ngalamun ana
pekarangane wong liya kuwi pranyata ora liwat ngarep omahe Togar nanging liwat
sisih omahe , panggonan sing kanggo meme kumbahan.
Nyawang
mrana –mrene mbok manawa ketemu karo sing duwe omah. Mbok manawa kudu liwat
ngarepan.
“He,
iki sajake sing nyolong sandhangan wingi.! Swara panggetake pawongan sing wiwit
mau ana mburine Kabayan.
Sawijining
tongkat dithuthukake marang sirahe Kabayan. Kabayan kelaran. Bareng ditoleh
jebul Togar sing menthung dheweke.
“Wo,
dak kira sapa iki mau?Jebul kowe Kabayan.” Kandhane Togar karo ngudhunake
tongkate.
|
“Kowe
iki piye to,Kang Togar. Aku arep nggoleki kowe. E. Malah ditudhuh nyolong
memean barang.”
“Sing
gedhe pangapuramu Kabayan,wingi lagi wae ana sing nyolong memean, mulane aku
kudu ngati-ati aja nganti kecolongan maneh.
“Saiki
pancen lagi akeh maling ,Kang. ”Kandhane Kabayan karo ngulungake tangane ngajak
salaman. Sakarone terus padha salaman. Kabayan ethok-ethok mithes irung.
Meneng-meneng dheweke ngambu tangane sing mentas kanggo salaman, nanging ora
mambu godhong kasembukan. Ateges malinge dudu Kang Togar.
“Bener
Kabayan, untung aku mau ora terus nggebug sirahmu.”
”Terus
kira-kira sapa ta Kang, apa aku iki patut yen nyolong memean?”
“Sing
gedhe pangapurane Kabayan.”
“O,
iya,Kang,kandhane wingi ana rapat nggone Pak RW?Genea Abah karo Aku ora
diundang?”
“Pancen
kuwi karepe Pak RW.”
“Lho,kok
ngono?”
“Perkara
kuwi wis dak takokake Pak RW, Pak kok Abah kalih Kabayan mboten diundang?”
“O,
dheweke ora perlu diundang.”
“Lho
kok ngaten,Pak?”
“Ngene,
dheweke wingi nalika diundang rapat, tekane wis meh rampung.Lha terus ditakoni.
Apa wangsulane Abah?”
“Kula
mboten ngertos Pak, Kok taken kula? Wangsulanku ngono.”
“Wangsulane
Abah, nalika arep rapat dheweke keturon ana kursi ngarep. Lan kandhane Abah lagi
ngimpi mlaku-mlaku ngubengi desa. Bareng tangi terus nonton jam jebul wis
kliwat . Katimbang ora teka mula Abah mangkat rapat ngajak Kabayan.”
“Lajeng
manawi Kabayan?”
“Kabayan
uga keturon,lan ngimpi mlaku-mlaku bareng, Bareng tangi lagi kelingan manawa
dina kuwi ana rapat.”
“Bareng
Pak RW krungu alesanmu dheweke duka. Mulane ana rapat kowe karo Abah ora diundang
maneh. Kanthi pawadan mbok manawa kowe karo Abah duwe acara sing padha ya kuwi
turu maneh.”
“O,ngono,ta?”
“Ya,sing
jeneng uwong, Kabayan.”
“Ya
uwis kang, aku isih ana urusan liya,aku njaluk pamit.”
“Kok
kesusu?”
“Iya
Kang urusane penting.”
Kabayan
age-age ninggalake Togar. Wektu kuwi dheweke liwat ngarep omah, wedi dianggep
maling memean maneh.
Kabayan
wiwit males nggoleki malinge endhog. “Kurang ajar malinge endhog kuwi. Endhoge
sengaja arep ditetesake ,E,malah dicolong. Wah katimbang ngurusi maling endhog
luwih becik ngrampungake gawean.” Pikire Kabayan.
Durung
wae Kabayan tumandang gawe dumadakan Gemi njeluk.
“E,
Kang, katimbang meneng wae aku njaluk tulung.”
“Njaluk
tulung apa?”
“Tulung
menyanga warung ijo pojok kono!”
“Lho,
menyang warung kuwi rak urusanmu ta,Mi?”
Iki
kesusu,Kang. Aku lagi masak yen dak tinggal mengko gosong. Karomanehe yen wis mateng
arep kanggo sapa?”
“Lha,lagi
masak apa ta,Mi?”
“Kesenenganmu.”
“Apa?”
“Opor
pitik karo...”
“Ya,
endi dhuwite?”
“Iki,kang.”Omonge
Gemi karo ngelungake dhuwit lan ngandhakake sing kudu dituku.
Bareng
nampa dhuwit Kabayan dadi kaget, amarga tangane Gemi mambu godhong kasembukan. Kabayan
gumun banget , sajake malinge endhog jebul bojone dhewe si Gemi.
“Lho,
ngapa Kang kok mung domblong kaya sapi ompong?”
“Mesthi
wae.”
“Lha
ana apa?”
“Jebul,kowe
dhewe ta?”
“Apa,aku
ngapa?”
“Kowe
sing njupuk endhog ana kandhang ta?”
“Iya,
ana apa ta?”
“Aku
ora ngira,dak pikir...”
“”Uwis
ta, mengko dak terangake. Saiki menyanga warung dhisik”
Kabayan
age-age menyang warung ijo supaya enggal oleh keterangane Gemi ngenani endhog.
Mulane panalitene tansah ora etuk gawe. Bareng welingane Gemi wis ditukokake
kabeh, Kabayan age-age mulih terus diwenehake menyang Gemi.Kabeh welingane
diteliti ora ana sing kecer. Bareng Gemi menyang gandhok uyahe entek.
|
“Kang ana sing ketinggalan.”
“Ya
mengko wae, kowe dang nerangna perkara endhoge dhisik!”
“Lho,
ora bisa Kang. Kakang kudu mrana saiki .”
“Lha
ngapa?”
“Yen
ora dang tuku ateges masake wurung.”
“Dadine
opore ora sida?”
“Mulane
kakang kudu enggal tuku.”
“Lha
apa ta sing kurang?”
“Uyah,
Kang.”
“Wadhuh,
Masakan apa wae ora enak yen ora diwenehi uyah.”
Kabayan
terus mlayu tuku uyah menyang warung ijo maneh. Bareng tekan warung ijo sing
dodol kaget.
“Lho
kok bali maneh ,Kang?Apa ana sing keri?”
“Iya.”
“Apa,sing
keri?”
“Uyahe
ngomah wis entek.”
“O.Mula
bali maneh,amarga uyah kuwi sanadyan mung sepele nanging mupangate gedhe.”
“Ya,
bener . Cepet. Didoli iki dhuwite!”
Sawise mbayar uyah, Kabayan age-age
mulih menyang ngomahe.Dheweke ora kepengin masakane opor rasane anyep.
“Lha,
ngono kuwi ,Kang.”
Gemi
age-age ngepyurake uyah menyang masakane. Sawise kapara cukup banjur Gemi
ngicipi masakane. Wah rasane opor kuwi pancen pas tenan. Sabanjure kompor
dipateni amarga sayure uga wis dimasak.
“Saiki
takona Kang apa sing pengin dingerteni?”
“Ngene,Mi,Wis
pirang-pirang dina iki aku kelangan barang.”
“Kelangan
endhog?”
“Iya.Aku
nyubriyani endhog-endhog kuwi ana sing nyolong. Mulane aku pengin ngerteni sapa
satemene sing nyolong endhog kuwi,kanthi cara endhoge dak leleti kum-kuman banyu kasembukan. Nalika aku dikonkon tuku
bumbu tanganmu mambu godhong kasembukan, mulane aku ngerti yen sing nyolong
endhoge jebul bojoku dhewe. Apa sababe ,Mi?”
“O,
ngono. Mulane pirang-pirang dina iki Kakang ngurusi kandhang wae.”
“Ya
, kanggo njaga endhog supaya aman.”
“Aku
seneng, bareng Kakang wiwit nggatekake endhog. Nanging ngenani endhog. Lha rak
dhek emben Kakang ya nyolong endhog ana kandhange Abah, ta?”
“Pancen
bener,Aku rumangsa luput.”
“Nanging
ngene lho Kang.Aku njupuk endhog kuwi amarga salahe Kang Kabayan dhewe.”
“Lho,
kok ngono?”
“Kabeh
mau amarga Kakang mbeler.”
“Lha
apa gegayutane endhog karo mbelerku?”
“Cetha
ana. Manawa ora males, mesthi aku ora njupuk endhoge.”
“Aku
durung mudheng karepmu.”
“Kang
Kabayan rak males ngopeni pitik. Kadhang diurusi kadhang ora diurusi. Lha terus
yen Kakang ora gelem ngopeni kon ngopeni sapa. Kamangka aku ngurusi gawean
ngomah. Apa ora mesakake pitike?”
Kabayan
mung meneng wae.
“Apa
pitike ora ngelih, apa kandhange ora sah diresiki, apa mung dijarne wae. Lha
terus yen aku kon ngopeni kabeh mau apa aku keconggah?”
“Ya,
aku njaluk ngapura,wong ayu. Nanging kena apa ora didol pitike wae malah njupuk
endhoge sing arep diengremi ?”
“Ya
mesthine supaya endhoge ora netes, amarga yen nganti netes pitike bakal dadi
akeh. Aku tambah rekasa maneh.”
“O,
ngono. Ya aku ngerti karepmu.”
“Yen
wis ngerti saiki openana pitike, yen ora gelem ngopeni bakal dak edol menyang
pasar wae.”
“Aja
ta, Mi.”
“O,
iya, iki wis wancine mangan genea Kakang ora njaluk mangan?”
“Lha
sing arep njaluk kepiye, lha wong lagi nampa ceramah.”
“O,
dadi Kakang ya duwe rasa isin ta?”
“Wah
kowe kuwi mung nyindhir wae.”
“Ya
wis saiki ayo mangan lawuhe opor pitik masakanku!”
“Ya
ayo!”
“Ya
wijik dhisik tangane.”
Sabanjure
wong loro kuwi padha mangan awan bebarengan. Gemi atine seneng amarga Kabayan
arep wiwit gelem ngopeni pitik kanthi temenan. Gemi ora bakal isin karo Abah
utawa Simbok jalaran bojone wis ora mbeler kaya dhek emben.
7.Gara-gara Utang
|
A
|
ngin sore
sumilir keprungu sadhengah titah ngeterake bagaskara menyang paturone. Langit
sing maune sumilak padhang jingglang dadi peteng mratandhani lamun wancine awan
wus gumanti ratri. Ana wengi ana awan,
ana padhang ana peteng ,sapa nyilih kudu mbalekake dene sapa sing utang
kudu nyaur.
Kabayan lagi ngrungokake lagu sing
ditembangake sawijining penyanyi kondhang dumadakan Gemi nyedhaki.Wancine wis
wengi mulane padha mapan ana pagulingane. Sajroning padha arep turu Gemi
kelingan manawa mau awan ana tamu sing nggoleki bojone. Nalika kuwi Kabayan ora
ana ngomah, mulane wektu kuwi digunakake Gemi kanggo palapuran marang bojone.
“Kang...Kang Kabayan.”
“Ana
apa,Mi,Gemi?”
“Mau
nalika Kakang Kabayan menyang sawah ana tamu.”
“Lha
sapa tamune?”
“Babah
Ho Liong.”
“Ngapa?
Ngeteri dhuwit.”
“Ora.”
“Lha
ngapa?”
“Mesthine
Kang Kabayan sing luwih ngerti.”
“O,
nagih utang.”
“Apa
duwe utang ta Kang?”
“Ya,
wektu dandani gandhok.”
“O,
iya nalika kuwi mangsa udan gendhenge gandhok bocor.”
”Ya kapeksa aku utang dheweke.”
“Kandhane
sesuk arep mara mrene maneh.”
“Ya
sesuk dak adhepane.”
“Lha
janjine kapan ta Kang?”
“Sabenere
nalika samana aku nate kandha karo Babah Ho Liong. Aku njaluk wektu kanggo
golek dhuwit.Yen wis oleh aku bakal mrana dhewe nyaur utange. Nanging sajake
Babah Ho Liong wis ora sabar.”
Sawise
cukup Gemi ngandhakake kadadean nalika awan, sakarone terus padha turu ana paturone.
Kabayan ora bisa angler turune mbok manawa golek pangrekadaya kanggo ngadhepi Babah Ho Liong sesuk. Semono uga Gemi
mung tansah klisikan angel turune amarga kelingan karo Babah Ho Liong sing
wingi teka nagih utang.
Ing
dina candhake watara jam sanga esuk Babah Ho Liong teka ngomahe kabayan. Bareng
tekan ngarep omah age-age thothok- thothok lawang
“Thok-thok...thok ,kula nuwun.”
“Mangga, saurane Gemi karo mbukak
lawange.”
“Kabayan
ana,Nyi?”
“Ana,
Koh.”
“Ana
ngendi?”
“Ana
mburi,lagi mbubuti suket.”
“Ya, cepet diceluke,ya!”
“Ya,
Koh lungguh dhisik ana njero!”
“Wah
ora usah.”
“Ngono
ta, yen nagih utang, mung ngadeg ana ngarep lawang?”
“Wah
ana-ana wae ,Nyi.”
Gemi
age-age nyeluk Kabayan sing lagi mbubuti suket.
“Kang,
Babah Ho Liong teka.”
“Ya
,dak temonane.”
“Arep
disaur ta Kang?”
“Dhuwit
saka ngendi,Mi?”
“Lho
dak kira arep nemoni kuwi arep bayar utang.”
”Lha
kowe ngerti dhewe ta kahananku.”
“Ya
,nanging kepiye carane ngadhepi?”
“Ya
ditonton wae mengko.”
Sakarone
terus padha bali menyang ngomah nemoni Babah Ho Liong.Kabayan mesthi wae mampir
sumur wijik dhisik. Ora let suwe Kabayan terus nemoni Babah Ho Liong.
“Ayo
mlebu,Koh’”angajake Kabayan.
“Ora
perlu, isih akeh sing kudu dak tekani.”
“Wah
tukang tagih tenan iki , geleme mung ngadeg ana ngarep lawang.”
“Aja
ngono Kabayan,Owe mung bakal ngelingake.Kapan kowe bayar utangku?”
|
“Nanging duwemu dhuwit kapan?”
“Yen
saiki durung bisa ngarani ,Koh.”
“Apa
karepmu?”
“Panen
pohunge isih rong sasi maneh. Mengko yen wis panen lagi bisa bayar Koh.”
“Nanging
yen ora dang dilunasi utange saya akeh,Kabayan. Kowe rak ngerti iki utangan
nganaki. Saya suwe wektune saya akeh anakane.”
“Lha
yen telung sasi maneh dadi pira utange?”
“Bisa
dadi lipet lima.”
“Wah
kuwi jenenge lintah dharat.”
“Kuwi
dudu lintah dharat, nanging aturane pancen ngono.Anakane saya akeh manawa
wektune saya suwe.”
”Ya,
yen ngono sesuk jam sepuluh mrenea maneh Koh!
“Dadine owe sesuk teka mrene?”
“Ya
yen Engkoh gelem.”
“Ya,
nanging kowe kudu bayar tenan ,lho.”
“Iya,Koh.aja
sumelang”
“Awas
kowe aja ngapusi,Lho.”
Sawise
Babah Ho Liong bali ,Kabayan lan Gemi rundhingan.
“Apa
sing kudu ditindakke Kang?”
“Uwis
ta aja sumelang.Aku bakal mbudidaya supaya perkara iki bisane rampung.”
“Karepmu?”
“Uwis
ta, gawean iki sesuk mesthi karampungan.Lan Babah Ho Liong ora bakal wani nagih
maneh.”
“Apa
ta prasajane sing bakal ditindakake?”
“Ngene
,Mi.” Kabayan mbisiki Gemi, nyethakake rancangane. Gemi katon manthuk-manthuk
tadha sarujuk.
“Lha
terus awake dhewe kudu piye ,Kang?”
“Sesuk
cepakna lim aci sing pliket banget.”
“Iya,Kang.”
”Ya,
sing penting saiki ndedonga wae supaya sesuk awake dhewe kasil.”
“Muga-muga,Kang.”
“Ye
ngono aku dak menyang kebon ngrampungake gaweanku karo ngrancang rekadaya.
“Ya,
aku uga akeh gawean ana mburi,Kang.”
Sawise
kuwi Kabayan bali menyang mburi ngrampungake gaweane mbubuti suket.
Dina
candhake wiwit esuk Kabayan wis nyepakake samubarang kabutuhan kanggo ngadhepi
tekane Babah Ho Liong. Gemi nyepakake lim sing pliket banget saka aci.Sabanjure
Kabayan ngolesi sakujur awake nganggo lem. Supaya gampang olehe ngolesi mulane
Kabayan cucul sandhangan mung kari kathok njero.
“Saiki
kapuk kapas sekarung kae cepakna kene,Mi!”
“Iya
Kang.” Gemi terus njupuk kapas sekarung ditemplekake saawake Kabayan nganti
rata mung kari ketok mripate. Yen dideleng kaya kingkong.
“Wis
rampung Kang.” Palapurane Gemi sawise rampung nutupi sakujur awake Kabayan
nganggo Kapas. Kabayan saiki wis manjalma dadi kethek putih.
“Mi,
saiki njupuka kurungan gedhe gawanen mrene!”
“Iya
,Kang.”
Gemi
age-age njupuk kurungan pitik sing gedhe kanggo ngurungi Kabayan. Kabayan
lungguh ana njero kurungan kuwi.
“Terus
kepiye maneh,Kang?”
“Kaya
rancangane wingi.”
Gemi
sabanjure terus nutup lawang kamare, terus lungguh ana kamar tamu,nunggu Babah
Ho Liong sing arep teka.
Sajake
Babah Ho Liong teka pas wayahe. Dheweke duwe pengarep-arep Kabayan bakal
nglunasi utange.Satemene Babah Ho Liong rumangsa anyel lan jeleh nagih utang
menyang omahe Kabayan, amarga wis makaping-kaping teka nanging ora oleh gawe.
Bareng
wis tekan ngarep lawang,Babah Ho Liong rada kaget, amarga swasana omah kuwi
sepi.
“Kula
nuwun,Thok...thok..thok.”
Ora
ana swara saka njero ngomah
“Kula
nuwun,Thok...thok..thok.”
Terus
keprungu swara lakune wong tumuju lawang omah, nuli lawange menga, jebul Gemi sing ana njero ngomah.
“O.
Engkoh, ayo mlebu Koh.”
“Ya
matur nuwun,”Babah Ho Liong mlebu terus lungguh kursi.
“Ana
perlu apa Koh?”Gemi ethok-ethok ora ngerti.
“Owe
nggoleki bojomu, kok ora ketok , ana ngendi?”
”Apa
Engkoh ora diwenehi ngerti?”
“Dikandhani
apa?”
“Dina
iki Kang Kabayan menyang bale desa.”
“Perkara
apa?”
“Ya
perkara utang piutang karo Engkoh.”
“Lha
ngapa nganti lapor menyang bale desa?”
“Kareben oleh pangayoman,Koh.”
“Ya
uwis yen ora ana ngomah. Pesen wae ya kandhakna Kabayan,dheweke tak wenehi inah
seminggu maneh.Yen ora aku bakal gunakake cara sing kasar”
“Cara
kasar sing kepiye Koh?”
“Owe
bakal njupuk pitik,wedhus utawa barang liyane kango jadhen nglunasi utange.”
“E,
mengko dhisik ,Koh.”
“Ana
apa?”
“Engkoh
durung weruh ingon-ingone Kang Kabayan ta?”
“Lho
Kabayan ngingu apa?”
“Lha
Kang Kabayan kuwi satemene menyang bale desa nglapurake perkara ingon-ingone.”
“Lha
kewan apa, aku cubriya, lha terus kewane ana ngendi?”
“Disimpen
ana kamar,Koh.”
“Endi
Owe pengin weruh?”
“Aja
Koh!”
“Iki
kewan ajaib ,Koh.”
“Mula
kuwi aku pengin nonton.”
“Lha
mengko ye Kang Kabayan nesu piye?”
“Ora
apa-apa,owe mung nonton sadhela wae.”
“Tenan
ya Koh.”
”Iya-iya.”Wangsulane
Babah Ho Liong saya penasaran.
Gemi
terus ngeterake Babah Ho Liong menyang kamar.Nalika Babah Ho Liong nginguk
kamar, dheweke kaget banget amarga dheweke weruh kewan kaya kethek putih gedhe
ana njero kurungan.
Weruh
tekane Babah Ho Liong , kewan ajaib kuwi ngobahake tangane kayadene manuk
arep mabur nganggo suwiwi. Lan ana swara
ora cetha.
“Huur...huur...manuk
puyuh mangan berkat...kat...kat..kat sapa wonge rentenir bakal disikat...”
“Apa?
omong apa kuwi?”
“O,
kuwi omongane kewan ajaib kuwi,Koh.”
|
“Apa
karepe?”
“Apa
Engkoh durung ngerti?”
“Yen
ora kleru arep nyikat rentenir”
“Mbok
manawa ngono Koh. Kewane kuwi nesu. Amarga durung dipirsani Pak Kades.”
“Lha
apa urusane Pak Kades?”
“Lha
embuh, mung mau Kang Kabayan meling supaya ora etuk ditiliki sapa wae , sadurunge Pak Kades mirsani.”
“O,
ngono ta?”
“Lha
iki mengko Pak Kades mesthi nakoni Engkoh sing teka luwih dhisik.”
“Takon
apa?”
”Apa
alesane Engkoh teka kene luwih dhisik lan tujuane satemene apa?”
“Dadine
tujuanku arep nagih Kabayan uga bakal dilaporake?”
“Ya
mesthine ngono.”
“Lha
terus aku kudu piye?Apa aku bakal disikat kaya sing dikandhakake kewan kuwi
mau.Aku iki lha rak rentenir.”
“Kuwi
terserah engkoh wae.”
Babah
Ho Liong wusanane terus ngadoh saka kamar lan ngomong karo Gemi.
“Nyi
Gemi, ngene wae. Manawa bener saiki Kabayan lagi ngaturi Pak Kades supaya teka
mrene, tulung kandhakna manawa aku ora nate mrene, amarga aku wedi yen Pak
Kades bakal ngglandhang aku menyang kantor polisi.”
“Satenane
Kang Kabayan menyang bale desa kuwi uga arep nglaporake anggone arep ngedol
kewan ajaib iki.”
“Kok
diedol?”
“Ya
kanggo nyaur utange karo Engkoh.”
“Wadhuh
piye iki? Owe kelakon diseret Pak Kades amarga wis nindakake rentenir ing desa
kene.”
“Lha
terus piye,Koh?”
“Ngene
wae,wiwit dhetik iki aku nglunasake utange Kabayan. Anggep wae Kabayan wis
nglunasi utange. Mengko sore Owe dak gawe kwitansi pelunasan. Anggere mengko Kabayan ora nglaporake aku
menyang Pak Kades.”
“Iya,Koh.
Mengko aku ora nyritakake tekane Engkoh ana kene.”
”Matur
nuwun,Mi”
“Saiki
Engkoh arep menyang ngendi?”
“Owe
arep mulih wae. Sadurunge dheweke padha teka mrene.”
“Terserah
Engkoh.Sing penting aku ora nundhung.”
Babah
Ho Liong age-age ninggalake omahe Kabayan, Gemi nguntapake nganti tekan njaban
pager. Satemene Gemi nguntakake Babah Ho Liong kuwi mung kepengin nakyinake manawa
Babah Ho Liong wis mulih lan ora bakal
bali maneh.
Gemi isih ngulati lungane Babah Ho
Liong nganti tekan enggokane dalan. Sawise sawetara wektu lan tamune kuwi mau
ora bali maneh, Gemi lagi mlebu menyang Kamare Kabayan.
Ing
njero kamar Kabayan wis ora sabar karo kahanane awake sing kebak lim lan kapas.
“Kepiye,Mi?
Apa Babah Ho Liong wis lunga?”
“Uwis
Kang,”Wangsulane Gemi karo nutup lawang ngarep.
“Ya
syukur, saiki aku diewangi menyang sumur adus!”
“Iya,Kang.”
Gemi
nuntun Kabayan metu saka kurungan ing kamare tumuju menyang sumur. Sawise tekan
sumur Kabayan ngresiki kapas-kapas sing tememplek sakujur awake , sawise kapuke
resik terus adus.
“Sajake
kanthi cara ngene iki awake dhewe bisa ngakali Babah Ho Liong.”
“”Iya
Kang, muga –muga wae sesuk maneh Kakang ora urusan karo Babah Ho Liong ,perkara
utang piutang.”
“Muga-muga
wae,Mi.”
“Nanging
apa aku oleh takon,Kang?”
“Takon
apa,Mi?”
“Apa
Kang Kabayan arep nglapurake Babah Ho Liong menyang Pak Kades tenan?”
“Urusan
rentenir kuwi?”
“Iya.”
“Manawa
pakartine saya gawe rugine masyarakat mesthine iya.”
“Nanging
ora saiki ta?”
“Ora,
ya golek wektu sing prayoga.”
“Iya
Kang, sanajan kepiye wae Kakang kudu nglaporake perkara rentenir menyang pihak
desa.”
“Ya.
Tulung dijupukake andhuk lan sandhanganku!”
“”Ya.”
Ora
les suwe Kabayan wis ngonggo sandhangan neces. Kapuk kapas lan lem sing
tememplek saawake wis resik. Dheweke ora perlu manjalma dadi raseksa kethek
putih maneh.
Wong
sakloron terus padha omong-omongan ana kamar ngarep. Dumadakan ana wong dodol
daging sing lagi nawakake dagangane liwat sacedhake omahe.
“Apa
kae,Mi?”
“Sajake
wong dodol daging, Kang.”
“Pancen
bener kandhane Gemi, wong sing tawa kae wong dodol daging. Swarane wong dodol
daging kuwi saya suwe saya cetha. Sajake dheweke dodol nganggo gerobag surung.
“Daging...daging...manga-mangga
mas daginge seger-seger....”
Pedagang
daging kuwi mandheg ana ngarep omahe Kabayan.
“Daging...daging...manga-mangga
mas daginge seger-seger....”
Gemi
dadi mangkel ngrungokake amarga dheweke lagi ora duwe dhuwit. Bara-bara tuku
daging kanggo tuku tahu tempe wae isih kurang. Gemi terus metu.
Weruh
Gemi metu saka ngomahe ,wong dodol kuwi age-age nawakake dagangane maneh.
“Ayo,
Nyi tuku daging!”
“He,
Mas kowe duwe utek apa ora?”
Karepe
gemi nyengeni wong dodol kuwi nanging panampane sing dodol nakokake dagangane.
“Wah
,ngapunten Nyi. Otak sapine wis entek.kari daginge”
“Ya
uwis,...”Gemi dadi bingung dhewe. Nanging sawise mengkono Gemi dadi guyu “o
jebul salah tampa iki mau.”Karepe nyengeni malah dikira nakokake dagangane.
Kabayan
krungu omongane Gemi uga dadi
gumuyu.Untung wae sing dodol ora ngerti manawa disengeni,lha umpama ngerti rak
ora becik kadadeane. Pancen wong ora duwe dhuwit kuwi gampang nesu.
8.Ngangkat
Watu Gedhe
|
P
|
asar kecamatan
kuwi adoh saka omahe kabayan. Manawa liwat dalan gedhe kira –kira rong puluh
kilo meter ,dene manawa liwat dalan trabasan udakara sepuluh kilo meter nanging
kudu ngliwati kali ,alas cilik lan sawah sawah.
Nalika Kabayan menyang pasar kecamatan
arep tuku rabuk, dheweke metu dalan trabasan mulane kudu ngliwati kali,alas
cilik lan sawah-sawah. Kabayan pancen wektu kuwi dhuwite mung cukup kanggo tuku
rabuk, mulane ora numpak delman utawa angkutan umum.
Sawise rampung olehe blanja kabayan terus
mulih uga liwat dalan trabasan. Nalika tekan pinggire kali Kabayan rumangsa
kesel awake, mulane dheweke golek papan kanggo leren. Papan kuwi ora adoh saka
bale desa Sukamaju.
Ing
pinggire kali ana watu sing gedhene sagajah bobote udakara telung ton.Kabayan
leren ana kono karo mikirake watu sing ana sacedhake. Durung sawetara anggone
leren dumadakan ana pawongan mara nyedhaki. Pawongan kuwi ora liya Bang Togar.
“Lagi
ngapa Kabayan?”
“O, Kang
Togar. Lagi leren Kang, kesel.”
“Lha
saka ngendi ta?”
“Saka
pasar kecamatan, tuku rabuk.”
“Lha
kok ora numpak delman utawa angkutan umum
wae, supaya ora kesel?”
“Wah,
Kang Togar kaya ora ngerti aku wae, Pancen aku sengaja mlaku supaya ngirit.”
|
“Ya,
ora apa-apa malah bisa karo olah raga.”
“Lha
Kang Togar saka ngendi?”
“Biasa,
mentas nagih utang.”
“O,nagih
saka sing padha kredit barang?”
“Iya.
E. Anu , kowe ngerti durung ngenani Babah Ho Liong?”
“Ngenani
apa?”
“Mesthi
wae ngenani gaweane.”
“Masalah
usaha rentenire kuwi?”
”Ya
, nanging saiki wis ora dadi rentenir maneh.”
“Wah
tumben.”
“Jarene
akeh resikone.”
“Resiko
apa?”
“Wah
kaya ora ngerti wae. Lha rak nganakake dhuwit kuwi dilarang negara, apa maneh
nganggo anakan sing gedhe.”
“O,
wedi yen dilaporke polisi?”
“Bener,
saiki dheweke ganti gawean.”
“Gawean
apa?”
“Saiki
Babah Ho Liong bukak usaha rumah makan cina.”
“Wah,
apik kuwi. Lha Kang togar wis nate nyoba?”
“Durung,
ya sesuk-sesuk kono.”
Sajroning
ati Kabayan rumangsa seneng amarga usahane wingi wis gawe owah-owahan gedhe
tumrap Babah Ho Liong, Matur nuwun.
Nalika
Kabayan lan Togar padha jagongan ana kali kuwi dumadakan para punggawa desa
padha liwat. Para punggawa desa kuwi lagi padha mertinjo ngenani karesikane
desa lan majune para among tani.
Para
Punggawa desa kuwi padha mandheg ana
papan lerene Kabayan lan Togar. Pak Kades uga melu nyawang Watu gedhe sing ana
sacedhake Kabayan.
“Wah gedhe banget watu kuwi, bisa
digunakake ora ya?”
”Mesthi
kemawon saged, Pak Kades.”Wangsulane salah sijine Pamong.
“Kanggo
apa Pak Kaur?”
“Maneka
warni,Pak.”
“Upamane
kanggo apa?”
“Kangge
monumen, upaminipun kangge damel reca pahlawan.”
“Terus?”
“Saget
ugi kange damel prasasti.”
“Bener,
nanging.”
“Nanging
kados pundi Pak?”
“Awake
dhewe apa bisa nggawa watu sing gedhene semono.”
“Kersanipun
Pak Kades?”
“Upama
bisa nggawa menyang bale desa, wah apik tenan.”
“Nanging
sinten ingkang saget?”
“Lha
ya kuwi perkarane,amarga mesthi watu kuwi abot tenan.”
“Manawi
ngginakaken pirantos awrat mesthinipun saget Pak.”
“Pancen,
nanging kene ora ana, sing ana mung kabupaten.”
“Manawi
ngaten prayogi ngampil mawon Pak.”
“Mengko
dhisik, kabeh mau lagi gagasan. Aku mbayangake saupama digawe prasasti.Terus
diangkat menyang ngarep bale desa”
“Inggih
kados dongeng Pak. Manawi kala emben wonten tiyang ingkang saget mindhahaken
gunung ,ngaten ta Pak.”
“”Ya
,aku nate maca nggon kitab, manawa Raja Suleman mrentahake raja Jin mindhah
kratone Ratu Bolqis menyang sisihe kratone.”
“O,
niku benten Pak.”
“Mbok
manawa watu iki uga bisa dipindhahake menyang ngarep Bale Desa.”
Kabeh
padha meneng. Kabeh terus padha ngguyu krungu guyonane Pak Kades. Apa bisa?
Krungu
ngendikane Pak Kades kaya mangkono dumadakan Togar matur.” Kenging menapa
mboten saged, Pak Kades?”
“Apa?
Apa ana pawongan jaman saiki sing bisa mindhahake watu kuwi ?”
“Wonten,Pak.”
“Sapa?”
“Sinten
malih manawi sanes Kabayan.” Togar nuding Kabayan. Mbok manawa karepe guyon.
“Sapa?,
Kabayan?” Pak Kades bingung.
“Ampun
nyepelekaken Kabayan,Pak. Piyambakipun tiyang julik. Lan... “
“E,Togar
aja ngono!” Kabayan ngomong.
“Wah
iya, Pancen bener ,Kabayan akeh akale.”
Krungu
omongan kaya ngono kuwi, sajake Pak Kades kepengin njaluk tulung karo Kabayan.
“Kabayan,apa
watu gedhe kuwi bisa dipindhahake nganggo tenaga manungsa?”
Kabayan
wis kepepet tenan. Dheweke kudu aweh wangsulan sing gawe senenge wong akeh.
“Pripun
kersane Pak Lurah?”
“Ngene,
karepku watu gedhe kuwi dipindhahake menyang ngarep Bale Desa. Karepku supaya
bisa digawe prasasti sing bisa ditonton saben uwong. Lan samangsa-mangsa sapa
wae bakal kelingan isine. Aku pengin kowe nggunakake akalmu supaya bisa
mindhahake watu gedhe iki menyang ngarep Bale Desa”
|
“O,
ngaten.?” Kabayan kukur-kukur sirahe sing ora gatel.
“Dadi
kepiye carane Kabayan?”
“O..,Inggih,
Pak Kades. Kula badhe pados cara rumiyin salebetipun kalih dinten.”
“Ya,
yen ngono dak tunggu wangsulanmu.”
“Inggih
prayoginipun mbenjang kepanggih wonten mriki mawon.”
“Ya,
aku lan Pamong liyane bakal mrene.”
Pak
Kades lan para Pamong Desa padha mulih dene Kabayan lan Togar isih ana kono.
“Kang
Togar ,Kowe kuwi kepiye ta?”
“Lha
ngapa ta?”
”Kena
apa aku ta tuding ,wong sing bisa mindhahake watu?”
”Ora
apa-apa .Saumpama ora bisa ya ora apa-apa. Kabeh mesthi padha nglenggana.”
“Wah
ya ora ngono Kang, yen ora bisa, apa ora ngisin-isini?”
“Kanggo
kowe ora apa-apa.”
Kabayan
ora mangsuli. Sabanjure dheweke terus bali mulih golek cara kepiye bisane
dheweke ora kisinan ana ngarepe wong akeh. Kang Togar pancen sialan, dheweke
tega banget karo kanca.
Telung
dina candhake Kabayan ngajak kulawargane kabeh melu menyang kali, supaya
nyekseni anggone bakal ngangkat watu gedhe.
Kabar manawa Kabayan bakal ngangkat
watu gedhe saka pinggir kali menyang ngarep Bale Desa kuwi wis sumebar sadesa
Sukamaju, mulane akeh sing padha arep nonton. Mulane ing dina kuwi kaline wis
kebak wong sing padha pengin ngerti.
Pak
Kades lan para Pamong Desa wis teka luwih dhisik. Ora let suwe Kabayan teka ing
papan kono kanthi kepenak sajak ora duwe sanggan sing abot.
Bareng
wis padha bage binage terus Kabayan cancut taliwanda.
“Kabayan,
apa kowe wis siaga?”Pitakone Pak Kades.
“Inggih,Pak.Sampun.”
“Ayo.ayo.ayo....”Bengoke
wong akeh.
“Sabar...sabar.!”
Ngomonge Kabayan ngleremake swasana.”Pak sakderengipun kula miwiti ngangkat
sela ageng menika, napa kula kepareng nyuwun tulung?”
“Apa
Kabayan?” Pitakone Pak Kades.
“Anu
Pak, Tiyang badhe nyambut damel menika kedah gadhah tenaga , napa malih
ngangkat sela agenge semanten,Kamangka kula dereng sarapan.”
“Karepmu?”
“Kula
nyuwun sarapan rumiyin.”
“Ya,
gampang.” Pak Kades terus dhawuhi Pamong supaya nyepakake sarapan. “Pak Bayan
tulung golek sarapan dhisik kanggo Kabayan!”
Ora
let suwe pesenan sarapan kuwi wis teka. Kabayan uga terus mangan kanthi kepenak
sak enteke. Dhasare lawuhe uga nyenengake, Sega kuning anget lawuhe pupu pitik.Wah
enake.
“Matur
nuwun Pak, sarapanipun.”
“Ya,
padha-padha. Kepiye , apa wis siaga ngangkat watu kuwi?”
“Ayo.ayo.ayo....”Bengoke
wong akeh.
Kabayan
nyedhaki watu gedhe kuwi terus nyincingake lengene klambi. Kabeh wong sing ana
kono padha kami tenggengen ngulati Kabayan sing arep ngangkat watu gedhe .
“Kados
pundi,Pak? Menapa saged dipun wiwiti samenika?” Pitakone kabayan menyang Pak
Kades.
“Ya,
luwih becik enggal diwiwiti!”
“Inggih,Pak.”
Ature Kabayan karo nyincingake Kathoke.
Wong
–wong sing padha ana kono padha nunggu , nanging Kabayan durung gelem ngangkat.
“Ayo!”
Bengoke Pak Kades.
“Inggih,Pak
Kula sampun siaga.”
“Ayo.ayo.ayo....”Bengoke
wong akeh.
“Sekedhap,
kula sampun siaga ngangkat. Nanging kula nyuwun tulung, supados pakaryan kula menika saged kula
rampungaken.”
“Njaluk
tulung apa?”Pitakone Pak Kades gumun.
“Kula
suwun supados sedaya tiyang ingkang wonten mriki ngangkat sela ageng menika
sareng-sareng, dhateng pundhak kula. Kanthi mekaten gampil anggen kula ngangkat
dhateng Bale Desa.”
“Apa....?Bengoke
wong-wong padha kaget,semono uga Pak Kades.
“Apa
karepmu Kabayan?” pitakone Pak Kades.
“Tulung
diangkatke watu gedhe iki menyang pundhakku, bareng-bareng, terus dak angkate
dhewe menyang ngarep Bale desa.”
Maune
padha mikir. Dumadakan padha ngguyu kabeh.
“Ha...ha...ha...ha.”
Kabeh
wong sing ana kono padha nglenggana. Kalebu Pak Kades.Sajake iki uwong sing
bisa ngadhepi perkara abot kanthi cara sing mung sepele, yakuwi kanthi
nggunakake akal pikirane.
Kabeh
wong padha nglenggana, sapa ta sing bisa ngangkat watu sing gedhene sagajah
kuwi tekan pundhake Kabayan, sanadyan nglumpukake wong sadesa mokal bisane..
“Kowe
pancen uwong sing limpat, Kabayan.” Pangalembanane Pak Kades sing saiki wis
nglengganani manawa ngangkat watu gedhe sagajah kuwi pancen ora nalar, tangeh
lamun, mokal bisane, manawa mung nggunakake tenagane manungsa.
“Kula
gadhah usul Pak.”
“Apa
usulmu Kabayan?”
“Ngengingi
sela ageng menika.”
“Usul
kanggo ngangkat?”
“Sanes,Pak.”
“Lha
terus usul apa?”
“Ngaten
Pak. Katimbang sela ageng menika dipun pindhah dhateng ngajeng Bale Desa
kersanipun wonten ngriki mawon.”
“O,
ngono.”
“Lan
manawi sela menika badhe dipun damel monumen, utawi prasasti inggih sampun
dipun garap wonten ngriki mawon. Satemah mbenjang papan menika kathah ingkang
dhatengi.”
“Hm...yen
dipikir-pikir usulmu kuwi apik. Kuwi pamikiran sing cepak kepenak tur becik.
Katimbang nggotong watu gedhe kuwi menyang ngarep bale desa sing durung mesthi
bisane.”
“Leres,Pak.”
“Ya,
usulmu dak tampa. Sing gedhe pangapuramu amarga aku wis dhawuh kowe nindakake
pakaryan sing mokal dilakoni manungsa.”
“Inggih,
sami-sami Pak.Nyatanipun tenaga manungsa menika winates.”
“Iya,
nanging pikirane manungsa rak ora ana watese.”
Pak
Kades sateruse nyalami Kabayan lan terus netepake manawa mindhah watu gedhe
pingir kali kuwi diwurungake. Wong sing ana kono padha nglengganani, padha
gelem nampa kasunyatan. Sawise kuwi padha bali menyang ngomahe dhewe-dhewe.
Abah,
Simbok lan Gemi rumangsa lega, seneng atine amarga Kabayan bisa luput saka
luweng ing bolonganing edom. Lan ora gawe kuceming kulawarga malahan dialembana
karo Pak Kades.
Kabayan
lan Gemi padha mulih wis tekan ngomahe, durung wae kober leren dumadakan ana
tamu sing teka. Tamu kuwi ora liya Togar.
Sawise
mlebu ngomah terus lungguh padha bage-binage lan ngandhakake apa perlune.
“Ana
apa Kang Togar?”
“Sing
wigati aku njaluk ngapura, amarga omonganku kowe meh wae kisinan ana ngarepe
wong akeh.”
“Nanging
rak ora sida.”
“Ya,
kabeh mau amarga saka pambudidayamu.”
“Pambudidaya
apa?”
“Ya
mbok manawa rong dina ora bisa turu.”
“Iya,
pancen .golek cara bisane ngadhepi.”
“O.
Syukur.”
“Ya
kuwi Kang gamane wong cilik. Kudu migunakake pikire manawa tenaga lan prabeane
ora ana.”
“Oh
iya, bener kuwi.”
“Ha...ha...ha.
Kabeh padha guyu.
Sawise
sawetara anggone jagongan Togar age-age pamitan mulih, amarga satemene Togar mau durung mulih ,
nanging bubar saka kali terus menyang ngomahe Kabayan.
 |
9. Weninging
Pamikir
|
C
|
Andrane kaya
peksi dara putih mabur ngiberi sadhengah panggonan. Weninging pamikir mung bisa ginayuh sarana pambudidaya kinanthenan atul ing panembah mring Kang Maha
Kuwasa, kang hangratoni alam sawegung.
Nalikane
Kabayan mulih saka pasar kecamatan, lagi wae metu saka pasar dheweke ngulati
dalane rame. Akeh kendharaan sing padha liwat ,sepedha onthel, sepedha motor ,
delman lan uga kendharaan rodha papat.
Bareng
tekan dalan prapatan dheweke kaget amarga akeh wong rubyung-rubyung. Kandhane
ana kacilakan gedhe, nanging Kabayan ora bisa ngulati amarga saking akehe sing
padha ngrubyung.
Embuh
piye carane supaya bisa nrobos rubyungane uwong akeh kuwi. Kamangka dheweke uga
kepengin ngerti. Sawetara dheweke kukur-kukur sirah sing satemene ora gatel.
“Kepiye
ya carane mlebu? Upama aku ngaku sedulure mesthi padha menehi dalan.”
Mulane
dheweke age-age bengok-bengok njaluk dalan.
“Minggir-minggir...minggir..”
Wong-wong
sing ana kono padha ora nggagas. Sabanjure dheweke ngowai carane.
“Ngapunten,
minggir-minggir! kula kulawargane.”
Krungu
tembung kulawargane wong-wong padha
kaget.Lan kabeh padha aweh dalan marang Kabayan. Kanthi mengkono Kabayan bisa
mlebu menyang rubyungane wong akeh kuwi. Kabeh sing padha ngulati padha kami
tenggengen kena apa jaran duwe kulawarga sawijining manungsa.
“Kasil
aku.Amarga aku ngaku kulawargane.”
Sawise
dheweke tekan panggonan kuwi sajake sing tatu kuwi jaran dhokar.Jaran dhokar
disrempet mobil. Mulane bareng dheweke ngaku kulawargane terus padha semilak
menehi dalan. Mesthine wong-wong kuwi padha pengin ngerti sapa kulawargane
jaran kuwi.
|
Ya wis kebacut klebus,Kabayan sing
ngaku kulawargane kuwi age-age ngewangi Pak Kusir sing lagi ngobati jarane. Jaran
kuwi ditangekake terus diobati sarampunge.
Sawise
rampung olehe ngewangi Pak Kusir ,Kabayan terus mulih. Wayahe wis tengah awan
mulane tekan ngomah mesthi telat lan bakal dinesoni bojone.
Bareng
tekan ngomah Kabayan age-age nyepakake cara kanggo ngadhepi nesune bojone.
Sadurunge bojone takon Kabayan terus nyedhaki luwih dhisik.
“Mi
sing gedhe pangapuramu.”
“Ngapa.kadingaren?”
“Ngene
lho Mi. Aku dak crita dhisik lelakonku ana dalan. Nanging aku njaluk ngombe
dhisik. Kareben bisa crita sing cetha.”
Sabanjure
Gemi njupuk banyu putih sagelas karo mbesengut.
“Matur
nuwun,Mi.”
“Wis
dang crita!”
“Ya,
ngene critane,Mi....”Sabanjure Kabayan nyritakake lelakone nalika mulih saka
pasar kecamatan. Pengin weruh kacilakan. Dalane sesak, ora bisa diliwati. Kanthi
carane dheweke ngaku kulawargane terus bisa mlebu rubyungane wong akeh. Bareng
tekan panggonane jebul sing tiba jaran. Mulane wong-wong padha semilak menehi
dalan amarga pengin ngerti sapa satemene kulawargane jaran sing teka kuwi.
“Hi.hi...hi..”
Gemi
gumuyu latah kebak seneng amarga lucune Kabayan.
“Pantes
kang Kabayan suwe tekane.”
“Amarga
wis kebacut ngaku kulawargane, ya gelem ora gelem terus ngewangi sarampunge.”
“Lha.
Jarane terus digawa menyang rumah sakit. Terus Kang Kabayan mulih.?”
“O.neka-neka
wae kowe kuwi,Mi.”
“Apa
mulih menyang kandhang terus Kakang melu njaga?”
“Wah
amit-amit ,Mi.”
“Lha
witekna wis ngaku dadi kulawargane jaran.”
“Lha
ora ngerti.”
“Nanging
aku seneng lho Kang.”
“Lha
ngapa?”
“Amarga
Kakang wis dadi luwih apik. Adat saben ora
nggagasan nanging saiki wis gelem nggatekake wong liya.”
“Lho
piye ta,Bojone Gemi kok.”
“Wadhuh
kemakine.”
“Ngene,
lho Mi. Dadi uwong kuwi kudu duwe ati sing resik. Solah tingkah muna muni kudu dikantheni ati
sing resik supaya pikirane wening. Pikiran wening bisa menehi panemu sing becik.”
“Ya,Kang
muga-muga salawase Kakang dadi becik.”
Gemi
rumangsa seneng banget amarga bojone wis ngowahi carane mikir. Mesthine
samengkone bakal akeh sing padha seneng srawung karo dheweke.
Sedina
candhake nalikane Kabayan lagi mulih saka sawah ketemu karo kancane sing
jenenge Mamad lan Jajang.
“Sajake
seminggu maneh sawahku lagi panen,”omongan Jajang.
“Sawahku
sajake ya padha,”mamad genti sing ngomong.
“Wah
sajake awake dhewe arep panen gedhe.”Kabayan kandha.
Dheweke
terus padha mlaku liwat dalan mlebu desa.
“Ya
iki kabeh amarga awake dhewe padha sregep ngopeni sawah.”Kandhane Mamad.
“Ya,
cetha ,yen awake dhewe ora sregep njaga sawah mendah senenge manuke padha
pesta.”Jajang ngomong.
“Nanging
yen dipikir-pikir kabeh mau jasane sapa coba?”
“Ya
jelas jasane awake dhewe iki Kang.”omonge Jajang.
“Iya
Kang.”Tembunge Mamad.
“Ora,
mung awake dhewe.” Kandhane Kabayan.
“Lha
terus sapa maneh, Kang?” Pitakone Jajang.
“Ya
sapa maneh yen ora wong-wongan sawah kuwi.”
“Kok
bisa ngono?”
“Lha
yen ora ana wong-wongan sawah kuwi manuke ora padha wedi karo bengokanmu.”
“O,
ya bener,Kang.”jajang sarujuk karo penemune Kabayan.
“Kena
apa bisa ngomong ngono?”Pitakone Kabayan.
“Ya
amarga wong-wonganku jebles wong temenan, mulane manuke padha mabur kabeh.”
“Terus?”
“Ya
sawetara wektu manuke padha ora wani mara maneh.”
”E.ngomong-ngomong
aku ya ngono.”Kandhane Mamad.
“Apa
sing gawe mongkokmu,Mad?”Pitakone Kabayan.
“Ngene
Kang ,aku gawe wong-wongan kuwi luwih apik.”
“Apane
sing apik?”
“Ya
yen gaweanku, dohe sekilo wae manuke padha mabur wedi karo wong-wonganku.”
|
“Ya
pancen kowe wong loro kuwi jagone gawe
wong-wongan.” Pangalembanane Kabayan.
“Lha
terus yen gaweane Kang Kabayan?”Pitakone Jajang.
Kabayan
mung guyu karo mangsuli.
“Ya
,mesthi wae gaweanku paling apik.”
“Apa
apike Kang?”
“Pengin
ngerti?”
“Ya
mesthi.”
“Wong-wongan
gaweanku kekuatane ngungkuli gaweanmu wong loro kuwi.”
“Apa
coba?”
“Nalika
weruh wong-wonganku manuk-manuk kuwi ora mung mabur, nanging padha terus
ngutahake gabah sing wis dipangan.”
“Hah!”
Wong
loro kuwi padha kaget krungu omongane Kabayan. Saiki Kabayan gumuyu maneh.
“Ya
uwis,omongan mau rak mung guyonan ta?”
“Ha..ha...ha.ha.”
Bareng
tekan dalan tumuju omahe Kabayan wong telu kuwi padha pisah menyang dalane
dhewe-dhewe.
Ing
sawijining dina ana juragan sugih jenenge Ki Ontong, sawahe akeh pekarangne
jembar isih dadi sudagar kewan pisan. Ki Ontong sawijining wong sing ora seneng
marang Kabayan. Apa maneh Kabayan saiki dadi kembang lambene kabeh wong ing
desa Sukamaju ngenani kabecikane .Ki
Ontong nganggep manawa tingkah lakune lan pakartine Kabayan sing ketok apik
kuwi mung digawe-gawe kanggo nutupi eleke. Mulane Ki Ontong golek cara kepiye
bisane kabayan dadi pangolok-oloke wong sadesa Sukamaju.
Awan
kuwi Ki Ontong njeluk salah sijine sing tunggu gudhange.
“He,
Abong. Mrenea dak kandhani!”
“Inggih,Ki.”Wangsulane
Abong gumun.
“Kowe
ngerti sing jenenge Kabayan,ta?”
“Sinten
ingkang mboten ngertos Ki. Lare alit ngantos tiyang pikun mawon ngertos.”
“Bagus,
wiwit dina iki gaweanmu tambah.”
“Menapa kersanipun,Ki?”
“Ora
apa-apa.Mung Gatekna wae solah tingkahe Kabayan saben dinane!”
“Menapa
ingkang dipun gatosake,Ki.Kabayan samenika rak leres leres damel kasaenan.”
“Ya.
Nanging gaweanmu ngulati manawa Kabayan tumindak sing nglanggar kabecikan. Yen
kowe ngerti Kabayan tumindak sing ora becik kowe kudu age-age lapor karo
aku.Ngerti?”
“Namung
menika Ki?”pitakone Abong rada gumun.
“Ya...”
“Mbenjang
menapa kula miwiti,Ki?”
“Mesthi
wae wiwit saiki.”
Sanadyan
gumun nanging Abong tetep ngestokake dhawuh.
“Aneh...Aku
kok dikongkon ngulati wong sing tumindak ora becik. Aneh tenan, nanging sing
jenenge ayahan kudu ditindakake embuh dadine. Gawean iki padha karo dadi mata-pitaya.
Pancene saiki jaman perang?Ana-ana wae Ki Ontong kuwi. Dumeh dadi wong sugih,
wong liya dimata pitayani.”
Nalika
Ing dina candhake Kabayan lan Mas Tarjo padha jagongan ngandhakake warga desa
sing arep piknik menyang kebon raja. Ana sawijining pawongan sing tansah
ngetutake lakune Kabayan. Kabayan ngerti pawongan kuwi Abong tukang jaga
gudhange Ki Ontong.
Ing
dina kuwi Kabayan rumangsa jengkel , amarga tansah dibuntuti Abong.”Ana apa karo si Abong? Ngapa dheweke
ngetutake terus? Ya. Becike aku genti sing ngulati dheweke.Apa mungguhna
dikonkon juragane Ki Ontong supaya mata pitayani aku?” gagasane Kabayan.
Kabayan
nalika kuwi genti ngetutake Abong menyang ngendi wae parane. Perkara kuwi dadi
lan bingunge Abong. Ora kanyana lakune Abong wis tekan kebon pekarangane Ki
Ontong. Kebon kuwi kebon duren.
Kabayan
wis mlebu kebon duren sing amba kuwi. Dheweke uga ngulati munggah. Dheweke
weruh akeh duren sing wis mateng gandane gawe kepengine sing padha ngambu.
Kabayan tuwuh gagasane kepiye carane bakal melehake Ki Ontong sing wis
kongkonan Abong supaya nyubriyani dheweke.
“Wah,
aku dak nyoba menek wit duren iki. Apa ya sing bakal ditindakake Abong sawise
weruh aku menek wit duren iki mengko?” Kabayan ngothak-athik pikirane karo
ngawasi Abong.
Sawise
Kabayan munggah menek wit duren kuwi, Abong terus lunga. Kabayan ngerti yen
Abong lunga ateges Abong bakal lapor juragane. Mulane Kabayan malah sengaja ora
enggal mudhun nanging malah munggah
mencit terus ngumpet ana dhuwur.
|
“Lhe
Pak RT. Kelakuane Kabayan panjenengann pirsani, nika Kabayan wonten nginggil
wit duren kula. Mesthi ajeng nyolong duren.” Kabeh wong sing teka padha pating
dengangak ngulati Kabayan sing lagi ngumpet ana dhuwur wit duren.
“Lho
iya Ki. Kae Kabayan ana dhuwur, ateges bener pelapuranmu.”Ngendikane Pak RT,
“Nanging mengko dhisik. Yen nyolong kok ora ana duren sing tiba?”Wong-wong
padha ngulati ngisor wit duren kuwi ora ana siji-sijia duren sing tiba.
“Kabayan,
ngapa kowe ? Ayo mudhun!”Dhawuhe Pak RT.
“Inggih,Pak.”
Kabayan
age-age mudhun, polatane padhang tanpa rasa wedi utawa kaget malah dheweke
guyu.
“Lho
wonten menapa menika Pak RT ? kok rame-rame tindak mriki?Wah, malah tiyang
sakampung sami nglempak.”
“Kabayan
aku oleh palapuran saka Ki Ontong, manawa kowe maling duren.Apa bener?”
“Lha
leres menapa mboten Pak RT?”
“Leres
Pak RT, Buktine dheweke menek wit duren kula.” Kandhane Ki Ontong mantebake.
“Mengko
dhisik Ki, dak takonane.” Ngendikane Pak RT.
“Inggih
Pak RT sajake mboten nyolong.” Bengoke wong akeh.
“Kabayan
, ngapa kowe menek wit durene Ki Ontong?”
“Ngaten
Pak RT, kula nembe pados margi weninging pamikir.”
“Lha
ngapa nganggo menek wit duren barang?”
“Amargi
wit duren menika inggil kula wastani margi dhateng weninging pamikir, pranyata
sanes?”
“Lha
kena apa dudu?”
“Amargi
uwit menika sampun dipun regedi.”
“Diregedi
apa?”
“Dipun
regedi tiyang ingkang watakipun kikir. Tiyang sugih, gadhah bandha donya
kathah, raja kaya kathah, sabin lan pekarangan wiyar. Ewasemanten mboten remen
mitulungi tiyang sanes ingkang kecingkrangan. Malah gadhah cubriya dhateng
tiyang sanes tuwin remen mata pitayani dhateng tiyang mlarat kados kula . Dipun
kinten badhe nyolong bandha donyanipun.Tiyang niku mboten pengin dana driyah
dhateng tiyang papa. Tiyang menika mboten sanes Ki Ontong.”
Bareng
krungu kandhane Kabayan sing koyo mengkono kuwi, wong akeh padha ndeleng Ki
Ontong.
“Wah
, bener kuwi...leres Pak RT..”Kandhane wong akeh.
Sawise
mangkono Ki Ontong terus nglungani mulih menyang ngomahe kebak rasa mangkel lan
gumun geneya Kabayan ngerti di mata pitayani. Kabeh wong sing ana kono terus
padha bali menyang ngomahe dhewe-dhewe lan padha mikirake tembunge Kabayan weninging Pamikir.
|
10.Panen
Jagung
|
M
|
anuk –manuk padha
ngoceh kanthi suka mahargya tekane wanci esuk. Bagaskara arsa jumedhul
saka pagulingan weh padhang mring titah ing salumahing bumi. Anyarengi
tangine Kabayan saka paturone amarga ginugah dening Gemi bojone.
“He,
Kang.Tangi...!”
“Hm...”
“Kang,
wis awan ayo dang tangi!”
“Ya,Mi.
Isih bangun ta iki?”
“Bangun
piye ta? Lha kae sengengene wis dhuwur.”
“Ngapa
tangi esuk-esuk?”
“Lho
piye ta. Abah panen jagung dang ngewangi!”
“Ya,
dak adus dhisik.”
Kabayan
age-age tangi saka paturone, menyang sumur terus adus. Gemi mung gedhek –gedhek
ngulati kelakuane bojone.
Lawang
kolahe bukakan mertandhanai yen sing adus wis rampung. Kabayan metu saka kolah
terus menyang kamare ganti sandhangan dhinese. Kabayan sajak seneng atine
ketitik tansah nembang embuh tembang apa sing dilagokake. Sinambi mlebu kamar
ganti Kabayan nglirik bojone sing lagi nata sarapan ana meja.
“Gawe
apa ,Mi?”
“Iki,
kesenenganmu.”
“Apa?”
“Biasa
,sega goreng karo endhog matasapi.”
“Wah
matur nuwun.”
“Ayo
dang sarapan mumpung isih anget!”
“Ya,
ayo bareng. Sarapan wong loro kareben tambah enak!”
Sakarone
terus padha sarapan lungguh kursi sing ana gandhok. Sawise rampun sarapan wong
loro kuwi terus padha menyang sawah ngewangi Abah maneni jagung.
Ora
let suwe sakarone wis tekan sawah. Abah lan Simbok wis teka luwih dhisik.
“E...Menyang
ngendi wae kowe sakloron mau ?” Pitakone Abah nalika weruh tekane Kabayan karo
Gemi.
“Sarapan
riyin Bah.”
“O,
ya bener. Pancen kudu sarapan dhisik kareben temandange rosa. Katimbang njaluk
tulung wong liya luwih becik ditandangi dhewe.”
“Leres,Bah.”
Wangsulane Kabayan.
“Yen
bisa iki mengko kabeh dipanen saiki terus mengko sore digawa menyang pasar
kecamatan.”
“Ayo
age-age wiwit nyambut gawe!”Tembunge Gemi karo mokahi tongkol jagung.
Abah
lan Kabayan uga mokahi tongkol-tongkol jagung kuwi saka tebone siji mbaka siji.
“Aja
kuwatir mengko bageanmu separone, nanging sawise nggawa jagung iki menyang
bakule.”
“Inggih
Bah.”
“Mi
kowe mengko dang mulih wae karo Simbokmu, masak sing enak kango mangan awan!”
“Inggih
Bah.”
Gemi
Karo Simbok sawise oleh saperangan jagung terus padha mulih saperlu masak
kanggo mangan awan.
|
Saiki sing nyambut gawe kari wong loro
Abah lan Kabayan. wiwitane lancar cepet oleh akeh. Jagung-jagung kuwi
dilumpukake nganggo kranjang gedhe. Sawise kranjange kebak bakal digawa menyang
ngomahe bakule jagung.
Nanging
lagi oleh sakranjang kebak, Abah sambat lara karo nyekeli bangkekane.
“Adhuh...adhuh..”
“Enten
nopa,Bah?”
“Encoku
kumat maneh!”
“Manawi
ngaten Abah kendel mawon.”
“Rampungna
dhewe ya!”
“Inggih,Bah.”
Kabayan
maneni jagung dhewekan. Mbok manawa yen ditandangi ijen sesuk esuk lagi
rampung.
“Ya
wis ora apa-apa. Rampung rong dina kepepete ora apa-apa. Nanging apa Abah lara
tenan apa mung gawe-gawe?coba dak tilikane.”
Kabayan
ngangkat keranjang sing wis kebak karo niliki Abah sing lagi leren. Jebule abah
malah leyeh-leyeh karo ngobahake awake. Sajake Abah mung gawe-gawe.
“Ehm..!”
Kabayan dhehem.
Abah
ngerti yen kabayan teka kono mulane dheweke terus sambat maneh. Dhuh...adhuh...adhuh
biyung..”
“Bah
manawi taksih sayah lerem riyin. Kula sampun pikantuk kalih keranjang. Niki
kula betane dhateng nggene bakule riyin. Kula kinten mbenjang nembe rampung.”
“Ya
terserah kowe.”
Kabayan
age-age nggawa jagung menyang ngomahe bakule jagung supaya enggal oleh bayaran.
Sawise oleh bayar Kabayan age-age menehake separo asile adol jagung marang
Abah. Dhuwit bageane Abah ditampa terus dilebokake ana njero kanthonge.
Satemene Abah rumangsa rugi amarga manawa sing adol Abah menyang bakule jagung,
Abah njupuk saperangan dhisik lagi dipara loro, sing separo kanggo Kabayan lan
separone Kanggo Abah dhewe.
“Kabayan
satemene kowe salah, nampa dhuwit iki mau.”
“Lepat
kados pundi ,Bah?”
“Kudune
dhuwite iki mau dilebokake amplop terus
diwenehake aku dhisik lagi dak para loro.”
“Lajeng?”
“Sing
separo dak wenehake kowe sing separo kanggo aku dhewe.”
“Lha
saking mrika mboten wonten amplope Bah.”
Wayah
sorene Kabayan lan Gemi lagi padha jagongan ana kamar tamu dumadakan ana tamu
sing teka, tamune kuwi Mas Tarjo. Mas Tarjo wektu kuwi wis mulih saka dhinese
adol bakso.
Sawise
lungguh lan bage binage Gemi terus njupukake kopi kanggo tamune .
”Menyang
ngendi wae Kang Tarjo? Wis suwe ora dolan mrene?” Gemi takon karo nyuguhi kopi
anget.
“Ya
biasa dhines adol bakso. Mung iki mau ngepasi mulih rada risik, mula aku dolan
mrene.”
“Iki
mau aku lagi ngewangi Abah panen jagung, Kang.”
“Lagi
panen jagung ta?piye asile?”
“Ya
lumayan. Lan mbok manawa sesuk lagi rampung.”
“Ya
melu seneng.”
“Ayo
diombe kopine!”
“Matur
nuwun.”Kang Tarjo terus nyruput kopi.
“Wah
enak tenan kopi gaweane Gemi.”
“Wah
, mesthi. Gaweane bojoku,kok. Oh iya, Kang Tarjo bisa naksirake mimpi ya?”
|
“Gelem
ta, pisan-pisan mbedhek ngimpiku?”
“Lha
, ngimpi apa?”
“ngene
kang, sajrone ngimpi aku ngadeg ing ngarepku ana gunung sing dhuwur. Ing gunung
kuwi ana dalane setapak wiwit ngisor nganti ndhuwur.”
“Ngono
wae?”
“Ya
Kang apa bedhekane?”
“Ramalanku
ngene. Impenmu kuwi impen apik. Kowe bakal oleh kalungguhan dhuwur. Nanging
omongmu mau kowe mung ana ngarepe,ya?”
“Ya,
Kang.”
“Ora
terus mlaku munggah?”
“Iya
Kang , apa tegese?”
“Yen
mung ana ngarepe ateges mung mandheg ana pepenginan wae, kepengin dadi wong
sing duwe kalungguhan..”
“Nanging
manawa terus mlaku ana dalan setapak kuwi,kepiye?”
“Tegese
Kabayan bakal dadi wong sing duwe pangkat. Saora orane dadi Lurah Desa.”
“Wah
lumayan ya.”
“Mung
wae yen wis kelakon tenan aja lali karo Tarjo!”
“Ya
mesthi wae, nanging apa ngimpi kuwi bisa dadi kasunyatan?”
“Ya
kuwi sing aku dhewe ora ngerti.”
“Ah
ora sah percaya karo impen”Sambunge Gemi.
“Lha
ngapa?”pitakone Kabayan.
”Sing
jenenge ngimpi kuwi bisa tekan ngendi-endi. Bisa tekan nglangit. Sing cetha
kang Kabayan isih ana kene.”Gemi ngomong.
“Lha
kena apa ngono,Mi?”
“Ya,tegese
yen ora usaha, impen kuwi ora bisa dadi kasunyatan.”
”Wah,
Mi.Jenenge impen. Embuh bener-embuh ora.”
“Ya
mulane luwih enak ngombe kopi.”
“Ya,
bener rasane luwih enak kopine katimbang ngimpine.”
Sawise
padha rampung olehe jagongan lan sajake uwis padha ngantuk mulane Tarjo age-age
pamitan. Semono uga Kabayan lan Gemi terus mapan menyang paturone.
Dina
esuk candhake Kabayan kasil ngrampungake panene jagung. Saiki mung kari nggawa
menyang bakule jagung dimen oleh bayaran.
Nalika
kabayan arep ngangkat kranjang dumadakan Abah ngelekake.”Aja digawa mrana
kabayan!”
“Lho
kenging menapa Bah. Langkung cepet rak langkung sae .”
“Yen
sing iki beda Kabayan.”
“Benten
menapanipun ,Bah?”
“Ora
susah ngeterake.”
“Lha
,kenging menapa,bah?”
“Mengko
arep ana bakul sing teka marani.”
“Inggih
menawi ngaten langkung sekeca.”
“Lha
iya ora susah ngeterake ,kari nunggu bayarane.”
“Ingih,Bah.”
Nanging apa ya sing arep ditindake Abah? Wah angel dibedhek. Apa rancangane
Abah?”
Ngenteni
nganti suwe bakule jagung durung teka. Malah wis jam telu uga durung
teka.Amarga kesuwen olehe ngenteni, wusanane Abah ngantuk. Dheweke keturon ana
dhuwur tumpukan jagung sing arep digawa bakule. Kabayan pekewuh arep nggugah
maratuwane kuwi. Kabayan mung nunggu wae nganti bakule jagung teka.
Dumadakan
bakul saka kecamatan teka. Dheweke nggawa delman komplit sak kusire. Sajake
dheweke wis njupuk jagung sekarung saka papan liya.Mung kari njupuk jagunge
Abah.
Abah
males tangi.”He Kabayan endi jagung sing kon njupuk?”
“Lha
kuwi akehe padha karo sing wingi.”
“Yen
ngono regane padha ta?”
“Ya.”
“Nanging
piye carane nggawa?”
“Gampang,
duwe korek api ora?”
“Duwe.
Kanggo apa?”
“Iki kanggo nglopok semut sing ngroyok
jagung.”
Kabayan
age-age ngurupake korek.Jresss...Sanalika ana kagetan. Abah sing maune lungguh keturon
mlumpat lan ngalih panggonan. wedi yen diobong tenan.
“E.aja-aja!”
“Lha
kuwi semute kabayan.”
“Wah
gedhe banget ya?”
“Ha...ha...ha.”
Wong loro padha ngguyu.
“Ngapunten,Bah.
Niki mung guyonan. Sampun ngantos dipenggalih!”
“Huh...”Abah rada duka.
“Ya
dak kira aku wis cukup Kabayan lan Abah, aku njaluk pamit.”
Sawise
rampung olehe mbayar bakul jagung kuwi terus lunga numpak delman, ninggalake
sawahe Abah.
“Wah.
Kowe kebangetan ,Kabayan.”
“Kenging
menapa,Bah?”
“Masa
lagi enak-enak turu arep diklopok?”
“Lha
kados pundi malih , Abah mboten enggal wungu.”
|
“Wah ,sok liya
wektu aja ngono!”
“Inggih,Bah.”
“Lha uwis
dibayar?”
“Sampun Bah.”
“Wis dilebokake ana njero amplop?”
“Sampun, Bah.”
“Endi?”
“Menika Bah.kula
aturi nampi!”
“Iki wis
komplit?”
“Inggih sampun. Kula
dadosaken kalih, setunggal kangge Abah setunggal kangge kula.”
“Wah sialan. Dak
kira amplop iki mau isine kabeh bayare.”
“Inggih jumbuh
kaliyan pasarujukan ta,bah.”
Abah mung
mesem.Amarga wektu iki dheweke ora bisa ngakali Kabayan. Adat saben gampang diakali. Lan ngepasi dina iki Kabayan rada
susah diakali. Nanging ora apa-apa sing penting padha-padha oleh.
Dina
esuk candhake ,kabayan ngeterake bojone menyang pasar desa, Mblanjakake olehe
panen jagung wingi. Kabayan lan Gemi rumangsa seneng atine. Wong loro kuwi
katon rukun kaya mimi hamintuna.
Tamat
BIODATA PENGARANG
|
||||||
|
|
|
|
|
|||
|
|
Nama Lengkap dan Gelar
|
:
|
Raden Tumenggung Petrus Chanel Mulyono Hadipura, SPd.
|
|||
|
|
Tempat/ Tanggal lahir
|
:
|
Sukoharjo, 27 April 1964
|
|||
|
|
Instansi
|
:
|
Dinas Pendidikan
Kabupaten Sukoharjo
|
|||
|
|
a.Alamat Kantor
|
:
|
SMP Negeri 2
Gatak
|
|||
|
|
b.AlamatRumah
|
:
|
Terik Lo RT 03 Rw 02,
Trangsan ,Gatak, Sukoharjo ,Jateng.
|
|||
|
|
Telp.
|
:
|
0271 7892925
/ 0271 7010387
|
|||
|
|
Email
|
:
|
pchanelm@yahoo.com
|
|||
|
|
Buku cerita yang dibuat
|
:
|
Ajisaka
|
|||
|
|
|
|
Parama Cipta
|
|||
|
|
|
|
Timun Mas
|
|||
|
|
|
|
Roro Mendut
|
|||
|
|
|
|
Kabayan lan Bolandho Ajaib
|
|||
|
|
|
|
Kabayan Nyekel Maling
|
|||
|
|
|
|
Kabayan Jago Silat
|
|||
|
|
|
|
Kabayan Dadi Hakim
|
|||
|
|
|
|
Geusan Ulun lan Putri Harisbaya
|
|||
|
|
|
|
Legenda Karang Nini Pangandaran
|
|||
|
|
|
|
|
|||
